Sau những ngày trảy hội xuân ở khắp nơi, ông Bằng trở về nhà và sung sướng đón nhận hai đứa cháu nội, Quân anh và Quân em- con trai Cừ. Ông lăng xăng như một ông giáo già bắt đầu dạy chúng những bài học căn bản làm người. Ông mơn man sung sướng trong nguồn mạch yêu thương, những điều đó đã xóa mờ nỗi đau trong ông về Cừ, bố của chúng. Vừa lúc ấy thì gia đình ông Bằng nhận được thư của Cừ gửi về từ nước ngoài. Lá thư là minh chứng chính xác rằng thằng Cừ con ông đã bỏ ra nước ngoài thật sự...
Một tổn thất xảy ra. Trong lần đón du kích về bàn giao kho súng, do có kẻ phản bội, Lượt – người Đội trưởng thiếu niên du kích Đình Bảng đã sa vào tay kẻ...
Sau giờ phút thiêng liêng trong đêm bác Nhã thay mặt Chi bộ đảng, công nhận thành lập lại Đội thiếu niên du kích, các bạn thấy mình như già dặn, lớn hơn...
Từ cuối năm 1949, giặc Pháp đã tăng cường lực lượng chiếm đóng, bắt giết những người tham gia kháng chiến. Từ khi giặc về lập bốt, Đội thiếu niên du kích...