Trong lá thư cuối cùng gửi về gia đình, Cừ đã công nhận những suy nghĩ sai lệch của mình về giáo dục trong gia đình, những nền nếp, đạo đức gia phong là nền tảng, cốt lõi của văn hóa dân tộc, của sự bền vững gia đình, lẽ ra anh phải trân trọng, tự hào thì thay vào đó anh đã miệt thị nó, quay lưng với nó. Đúng như lời người cha đã dạy, rời bỏ đạo đức là gặp ngay hung bạo, khi Cừ quay lưng lại với đạo đức truyền thống, anh trốn ra nước ngoài cùng người tình đã phải đối đầu với biết bao điều hung bạo,...
Sự hy sinh anh dũng của Ủy viên Hoàng Văn Phổ và Xã đội trưởng Hoàng Văn Quang dấy lên quyết tâm “ còn một người còn đánh giặc” của dân làng Đại Lịch....
Tổ chức thanh niên Mường do Cầm Ngọc Ninh cầm đầu đã giết hại nhiều cán bộ của huyện, hội viên xã bộ Việt Minh, nhóm địch vận của Đại đội 86 bộ đội địa...