Lệnh trưng thu thóc của phát xít Nhật như một tiếng sét đánh vào giữa làng, khiến dân tình nháo nhác sợ hãi, lo lắng. Làng xóm chìm trong nỗi lo mới, kẻ thù xâm lăng bây giờ là phát xít Nhật vốn nổi tiếng hiếu chiến và cực kì tàn bạo. Chánh Hậu sốt ruột, lo lắng khi việc thu thóc nộp cho phát xít Nhật ở các xã còn chưa hoàn thành. Chánh Hậu nghĩ ra cách thảo sẵn biên bản vay thóc bắt các nhà giàu phải giao thóc cho nhà nghèo để nộp, sau này bắt họ đi cày thuê để trả nợ, mười cân thóc ba buổi cày....
Sự linh lợi thông minh, ham hiểu biết cùng những suy nghĩ sớm già dặn của Côn đã khiến ông Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc không khỏi ngạc nhiên và mừng thầm....
Từ lúc thân mẫu là bà Hoàng Thị Loan mất ở Huế, trở về sống cùng cha và anh trai, chị gái tại làng Sen, bao tình cảm mẫu tử thiêng liêng chú bé Côn đã...