Làng Mai bước vào vụ thuế cũng là lúc địa hạt phủ Lạng Giang bỗng bùng phát dịch sốt rét. Làng Mai bị chết ba người, hai đứa con nhà bà Cua và ông Mễ. Mất ông Mễ, ông Hậu mất đi người coi cam chỉn chu, tận tuỵ, ông tiếc ngẩn, tiếc ngơ. Giờ đây Hạnh đã vui vẻ trở lại, cô cũng cởi mở hơn với Sinh. Nhà ông Hậu vừa trải qua một vụ cướp, ông bị mất ba con trâu mộng. Cũng thời gian này, ở ấp Tam Sơn, phủ Lạng Giang phong trào Việt Minh đã phát triển mạnh. Lớp học chính trị, tập võ thuật, rèn đội ngũ,...
Buổi gặp mặt cho Trường thấy quý mến sự thuần thục trong cách sống của Ngà. Ngà là người con gái thứ hai anh gặp trong chốc lát mà làm anh bồi hồi, ngơ...
Trường được chính thức giữ nguyên chức vụ Đảng và chính quyền. Trong thời gian chưa có chính trị viên mới, anh tạm thời được giữ chức bí thư Chi bộ đại...
Chính ủy và binh trạm trưởng tiếp tục phải lên những phương án, biện pháp đối phó với thủ đoạn mới của địch, với những cơn lũ hung dữ đang ào ạt đổ xuống...