Trong làng, Thoảng đi học cũng được gần nửa năm, ông Thuận rời làng cũng được chừng một năm rồi. Một người là đi thoát li để nay mai sẽ là cán bộ làm rạng danh gia đình, còn một người bỏ quê mà đi như bị ruồng rẫy, tủi hổ. Ông Thuận cùng lứa với ông Thỉnh trong làng nhưng hai người ít giao du với nhau chẳng vì một lí do cụ thể nào. Trước ngày đi Tây Bắc, ông Thuận đưa chút tiền cho ông Thỉnh nhờ cậy ở nhà bảo ban hai chị em Hiền. Từ ngày tránh mặt Thuỳ, Hiền cũng ít giao du với ai trong làng tới...
Trước tình hình trong nước nhiều nơi dân chúng nổi dậy, Vua Gia Long đặt ra câu hỏi dân chúng quá bất binh vì quan lại hay lòng người đang hoài niệm nhà...
Đọc xong đoạn kết “ Đoạn trường tân thanh”, hai anh em Nguyễn Thiện, Nguyễn hành đều cảm nhận, “ Đoạn trường tân thanh” không chỉ là giấc mơ...