Những ngày chủ nhật không đi làm, Lượm mở lớp dạy chữ cho những đứa chưa biết chữ trong đội. Các bạn học rất chăm. Thấm thoát đã có đứa chập chững biết đọc, biết viết. Đi làm, nó cố gắng mang về nhiều nước sạch hơn. Kiếm được chút thức ăn nó mang về cho những đứa bệnh nặng. Nó lần lượt bắt cả bọn cởi hết quần áo để nó đem luộc rận, giặt rũ phơi khô mang về cho chúng. Nó còn lấy cắp được đủ các loại thuốc từ sở Pốt, chữa cho mấy đứa trong đội bị bệnh và cứu thằng Lép - sẹo khỏi lưỡi hái tử thần.
Với kinh nghiệm mánh khoé lọc lõi, Cưởi dù ham chơi lười học nhưng cũng tốt nghiệp bổ túc cấp hai và trung cấp nông nghiệp của tỉnh. Cưởi về xã được bầu...
Nhà nước có chủ trương đưa lực lượng không có công ăn việc làm lên miền núi khai hoang. Thế là Cưởi theo mẹ lên bản Đá Vách của người Dao. Nó bỗng thích...
Trần Văn Cưởi mồ côi cha từ năm 6 tuổi. Trong đám tang của bố nó nghe mọi người nói chuyện mới biết bố vốn là con nuôi của một bá hộ và được cho ăn học tử...