Ba chàng hàn sĩ Phạm Quý Thích, Đoàn Nguyễn Tuấn và Nguyễn Du nhân tiết xuân đã dạo chơi lên đất kinh kì Thăng Long cho biết. Tình cờ ba người gặp Xuân Hương- con gái bà hàng nước, một cô gái mười bảy, mười tám thông minh, xinh đẹp. Cô là con gái một ông đồ nghèo ở Nghệ An ra xứ này sinh sống. Vốn được cha dạy dỗ, học hành chữ nghĩa thâm sâu, Xuân Hương mở lớp dạy chữ cho trẻ con trong vùng và có tài thơ văn ứng đối sắc sảo. Lần gặp đầu tiên ba chàng nho sĩ càng ngạc nhiên hơn với tài làm thơ...
Theo chồng về quê. Vốn quen được chiều chuộng từ nhỏ, nay gặp mẹ chồng ghê gớm, cô Cho vợ Quả hết sức tủi thân. Nhưng điều khiến cô cảm thấy khó chịu hơn...
Trong một đêm mưa gió, vì quá đau khổ, uống rượu say, Quả nhảy xuống sông định chết theo Hờ nhưng được Say cứu sống. Trong túp lều trông ngô, cái đêm sấm...
Vì hận người chồng bạc tình, mẹ Quả vẫn chưa làm lễ ma khô cho ông Hầu Mí Chơ theo tục lệ của người Mông. Khác với thái độ của mẹ, trong lòng Quả toàn...
Sau khi đi học trở về quê làm y tá thôn, chuyên việc đỡ đẻ, Say được bà con rất tín nhiệm và yêu mến. Cuộc gặp mặt tình cờ giữa Say - vợ Quả và Quả trong...