Thuyền của gia đình An xuôi qua chợ Năm Căn- một khu chợ đông vui, tấp nập, bề thế. Má nuôi An thì muốn an cư tại chợ nhưng tía nuôi An thì không đồng ý. Cả nhà lại tiếp tục chèo đến một xóm nghèo và ở lại đó. Hàng ngày tía vác rìu theo thợ rừng đốn củi mướn cho các lò hầm than, má thì xách giỏ đi bắt ba khía về làm mắm. An và thằng Cò nhanh chóng thích nghi với môi trường và địa hình mới. Hầu như ngày nào An cũng mò ra bờ sông xem đủ các kiểu thuyền sông thuyền biển nghe tin tức chiến sự của khách...
Ngoài lúc học ở nhà thầy Lê Hảo, Cục, Cù Lao , và bọn trẻ trong làng còn phụ giúp gia đình chăn trâu, trồng dâu nuôi tằm, nghề rất phát triển ở làng Hòa...
Trong lúc chờ đợi trường mới, Cục và Cù Lao được anh Bốn Linh cho đến học ở nhà thầy Lê Hảo. Thầy Lê Hảo đã cải cách hoàn toàn nội dung giảng dạy. Thày...
Chú Hai Quân dắt Cục và Cù Lao đi thăm làng. Những cảnh vật và con người nơi thôn quê làm chú Hai xúc động và mờ mờ nhận thấy ý nghĩa chữ đất nước và sông...