Con nhà nghèo là tiểu thuyết của Hồ Biểu Chánh xuất bản năm 1930, được xây dựng với hai tuyến nhân vật là giới điền chủ quyền thế và giới tá điền bị trị, trong một xã hội thuở giao thời giữa phong kiến và Tây hóa. Cô Tư Lựu con nhà tá điền, bố mẹ mất sớm, có hai người anh là cai tuần Bưởi và Ba Cam. Cai tuần Bưởi là tá điền của bà Cai Hiếu và vợ chồng cậu Hai Nghĩa, còn Ba Cam làm tài xế xe hơi cho một ông thầy kiện ở Sài Gòn.
Công tác tại trung đoàn bộ được hơn một năm, Sài được đi thi tốt nghiệp lớp mười ở trường bổ túc văn hoá của Quân khu, anh đỗ vào loai ưu, được chọn gửi...
Đại đội 12, tiểu đoàn 9 phát hiện ra cuốn nhật kí của chiến sĩ Giang Minh Sài. Ban chính trị báo cáo, xuất hiện tư tưởng nằm ỳ, thoái thác nhiệm vụ trong...
Sài và Hương đã trao nhau những rung động đầu đời thuần khiết nhất. Nhưng chuyện bị loang ra khi có người bắt gặp và loan ra khắp làng xã. Chú Hà đã có...
Bốn năm sau, khi Sài bước sang tuổi mười tám, tuy tốt nghiệp lớp bẩy trường huyện và đỗ vào lớp tám của tỉnh nhưng Sài lại bỏ về làm trưởng ban phụ trách...