Con nhà nghèo là tiểu thuyết của Hồ Biểu Chánh xuất bản năm 1930, được xây dựng với hai tuyến nhân vật là giới điền chủ quyền thế và giới tá điền bị trị, trong một xã hội thuở giao thời giữa phong kiến và Tây hóa. Cô Tư Lựu con nhà tá điền, bố mẹ mất sớm, có hai người anh là cai tuần Bưởi và Ba Cam. Cai tuần Bưởi là tá điền của bà Cai Hiếu và vợ chồng cậu Hai Nghĩa, còn Ba Cam làm tài xế xe hơi cho một ông thầy kiện ở Sài Gòn.
Trong một đêm mưa gió, vì quá đau khổ, uống rượu say, Quả nhảy xuống sông định chết theo Hờ nhưng được Say cứu sống. Trong túp lều trông ngô, cái đêm sấm...
Vì hận người chồng bạc tình, mẹ Quả vẫn chưa làm lễ ma khô cho ông Hầu Mí Chơ theo tục lệ của người Mông. Khác với thái độ của mẹ, trong lòng Quả toàn...
Sau khi đi học trở về quê làm y tá thôn, chuyên việc đỡ đẻ, Say được bà con rất tín nhiệm và yêu mến. Cuộc gặp mặt tình cờ giữa Say - vợ Quả và Quả trong...
Về làm vợ Sò đã được 5 năm nhưng Say luôn nhớ tới bóng hình của Quả. Chính cô cũng không hiểu tại sao mình lại không yêu Sò – người đàn ông vạm vỡ, đẹp...