Con nhà nghèo là tiểu thuyết của Hồ Biểu Chánh xuất bản năm 1930, được xây dựng với hai tuyến nhân vật là giới điền chủ quyền thế và giới tá điền bị trị, trong một xã hội thuở giao thời giữa phong kiến và Tây hóa. Cô Tư Lựu con nhà tá điền, bố mẹ mất sớm, có hai người anh là cai tuần Bưởi và Ba Cam. Cai tuần Bưởi là tá điền của bà Cai Hiếu và vợ chồng cậu Hai Nghĩa, còn Ba Cam làm tài xế xe hơi cho một ông thầy kiện ở Sài Gòn.
Lớp học chữ của thầy Thành, tên gọi giản dị là anh Ba, mở ra đã mang đến không khí mới cho xóm thợ. Anh không chỉ dạy chữ mà còn giảng nhiều bài học làm...
Sau sự cố trên Bến cảng Nhà Rồng, thầy Thành , với tên gọi giản dị: anh Ba quyết định mở lớp học. Lớp học không có gì sang trọng, chỉ là căn nhà lụp xụp...