Con nhà nghèo là tiểu thuyết của Hồ Biểu Chánh xuất bản năm 1930, được xây dựng với hai tuyến nhân vật là giới điền chủ quyền thế và giới tá điền bị trị, trong một xã hội thuở giao thời giữa phong kiến và Tây hóa. Cô Tư Lựu con nhà tá điền, bố mẹ mất sớm, có hai người anh là cai tuần Bưởi và Ba Cam. Cai tuần Bưởi là tá điền của bà Cai Hiếu và vợ chồng cậu Hai Nghĩa, còn Ba Cam làm tài xế xe hơi cho một ông thầy kiện ở Sài Gòn.
Việc Kim điệu và Mừng, hai đội viên đội Thiếu niên trinh sát bỏ trốn đã làm chấn động cả chiến khu. Xâu chuỗi những sự kiện lại, Ban Quân báo Trung đoàn...
Chiến khu Hoà Mỹ đã biết tin bốn chiến sĩ tổ gác trạm tiền tiêu phía Nam Xê ca bị một tên Việt gian giết hại. Người tức giận hơn cả trước cảnh tượng này...
Trên dường từ đồng bằng lên chiến khu báo cáo tình hình , Bồng gặp người đàn ông đội nón, mặc áo vải đà vai vác đòn xóc, trong vai người đi mua mây hỏi...