Cha mất sớm, mẹ lại qua đời sau đó ít lâu, Nguyễn Sinh Sắc ở với vợ chồng người anh cùng cha khác mẹ. Cuộc sống thiếu thốn cùng thái độ nhiều khi phũ phàng của chị dâu không ngăn được niềm say mê học tập của cậu bé Sắc. Phát hiện ra tư chất đáng quý ấy, thầy đồ Hoàng Xuân Đường nhận Sắc làm con nuôi, đưa Sắc từ làng Sen về làng Chùa cho ăn học, sau đó lạị gả con gái đầu lòng và gây dựng cơ nghiệp cho anh. Mang ơn dưỡng dục của vợ chồng ông bà đồ , anh Nguyễn Sinh Sắc chăm chỉ đèn sách đêm ngày,...
Đầu năm có đợt lấy người đi học lái tầu cuốc ở Hải Phòng, Thoảng có ý xin phép bố mẹ được thoát li. Vợ chồng ông Thỉnh lại lo bán thóc lấy tiền sắm sanh...
Hai người phụ nữ từ bên kia sông sang cắt cỏ thì gặp lũ trẻ chăn trâu bọn Thoảng bàn nhau cướp gánh cỏ cho trâu ăn. Thương lượng không được, năn nỉ không...
Ở buổi đọc truyện trước, trong một lần xuống ao vớt bèo tây và rau muống cho cu Thoảng em làm phân bón kế hoạch nhỏ, Thỉnh phát hiện một chiếc rọ trong...