Ở tuổi lên năm, Nguyễn Sinh Côn sớm bộc lộ tư chất thông minh rất thích được nghe cha và các bạn bình văn, bàn chuyện thời thế. Những điều chua hiểu Côn hay thắc mắc với cha, với bà và mẹ. Hoàn cảnh gia đình lúc này rất khó khăn, đất nước nô lệ, nhân dân nô lệ, anh Nguyễn Sinh Sắc không muốn ra làm quan mà muốn được học lên cao mở rộng tầm mắt. Để thuận lợi cho việc học tập, anh cùng vợ và hai con trai lên kinh đô Huế. Cuộc chia tay đầy bịn rịn giữa kẻ ở người đi, với Nguyễn Sinh Côn đó là lần đầu...
Ngoài lúc học ở nhà thầy Lê Hảo, Cục, Cù Lao , và bọn trẻ trong làng còn phụ giúp gia đình chăn trâu, trồng dâu nuôi tằm, nghề rất phát triển ở làng Hòa...
Trong lúc chờ đợi trường mới, Cục và Cù Lao được anh Bốn Linh cho đến học ở nhà thầy Lê Hảo. Thầy Lê Hảo đã cải cách hoàn toàn nội dung giảng dạy. Thày...
Chú Hai Quân dắt Cục và Cù Lao đi thăm làng. Những cảnh vật và con người nơi thôn quê làm chú Hai xúc động và mờ mờ nhận thấy ý nghĩa chữ đất nước và sông...