Tình cờ gặp và giúp đỡ người phụ nữ trẻ chìa nón xin tiền du khách để lo tang cho mẹ tại Hội hoa mẫu đơn - Chùa Phật Tích, Tiên Du, Kinh Bắc đầu xuân năm 1768, thầy đồ Hồ Phi Diễn không thể ngờ đó chính là duyên trời định cho thầy tìm được ý trung nhân của đời mình. Người phụ nữ đó là Hà Thị Hoa, ở làng Hoa Thiều, huyện Đông Ngàn, phủ Từ Sơn.
Ông Chánh Hậu- nhân vật chính trong truyện là hiện thân của lòng từ thiện, ý chí quật khởi của một dòng họ đầu thế kỉ 19 trong cuộc đấu tranh chống thực...