Kể từ cuộc gặp gỡ tại Hội hoa Mẫu đơn ở Chùa Phật Tích, Kinh Bắc, thầy đồ xứ Nghệ Hồ Phi Diễn và cô gái làng quan họ Hà Thị đã nên duyên vợ chồng. Quả ngọt cuối mùa kết trái từ mối duyên trời định ấy chính là cô con gái Hồ Phi Mai (tên tự là Xuân Hương). Thừa hưởng trí thông minh từ cha, lại sớm được theo cha đi dạy học, ngay từ bé Hồ Xuân Hương đã nổi tiếng thông minh, nhanh nhẹn, sớm tinh thông chữ nghĩa, có tài ứng khẩu đối đáp thơ.