Đại đội 12, tiểu đoàn 9 phát hiện ra cuốn nhật kí của chiến sĩ Giang Minh Sài. Ban chính trị báo cáo, xuất hiện tư tưởng nằm ỳ, thoái thác nhiệm vụ trong chiến sĩ mới. Chiến sĩ Giang Minh Sài đã có vợ nhưng vẫn quan hệ bất chính với một người phụ nữ, có ý định đào ngũ. Đã ghi nhật ký rất bậy bạ, khoác lác, có đoạn mang tư tưởng phản động. Sau khi đọc cuốn nhật ký, ban đầu ông thiếu tá chính uỷ trung đoàn 25 phải thốt lên rằng “Một thằng điên”. Sài bị đơn vị phê bình, bêu rếu, kỷ luật.
Ông Chánh Hậu- nhân vật chính trong truyện là hiện thân của lòng từ thiện, ý chí quật khởi của một dòng họ đầu thế kỉ 19 trong cuộc đấu tranh chống thực...