Khi bố cậu bé Hồng chết, mẹ cậu phải bỏ đi tha hương cầu thực vào Thanh Hóa để kiếm tiền trả nợ, rồi lại mang thai với một người đàn ông và bị họ hàng gán cho cái tội "chưa đoạn tang chồng đã chửa đẻ với người khác". Hồng và em Quế phải ở với bà nội và cô. Xa mẹ, thiếu thốn và tình cảm lẫn vật chất, hai anh em Hồng phải chịu bao đắng cay, tủi hờn bởi sự đối xử bất công giữa anh em cậu và đứa con cô.
Cuộc họp bí mật của lãnh đạo huyện được tổ chức tại nhà Hà Văn Đê dưới hình thức mừng sinh nhât cụ Vạn, thân mẫu. Trần Quốc Mạnh, Toàn Hồng, Nguyễn Duy...
Trong diễn biến trước, giặc Pháp trở lại Nghĩa Lộ nhanh quá khiến cho cả chính quyền mới và người dân bất ngờ. Hà Thiết Hùng, một thanh niên người Tày...
Giặc Pháp quay trở lại làng bản Yên Bái. Người dân yên ắng trong nhà buồn bã và lo lắng. Tên Hà Minh Rỗ làm tay sai cho Pháp từ trước khi Nhật Đảo Chính...
Đội du kích Âu Cơ trở thành đội quân giải phóng mang tên Mẫu quốc, lực lượng võ trang toàn tỉnh Yên Bái. Quang Minh là chính uỷ và Chỉ huy trưởng Bình...