Tác phẩm đã điêu khắc hình tượng người lính với chất liệu hiện thực cuộc sống ở Trường Sơn khi ấy. Người lính anh hùng, kiên cường, mưu trí đã chiến thắng giặc Mỹ tinh khôn lắm của nhiều tiền, vũ khí tối tân. Họ hiện lên thật đẹp, trữ tình với những mối tình đầy thi vị, cũng thật sử thi hoành tráng với những chiến công... Nhưng cũng có lúc họ buông xuôi, hèn nhát, tham sống...
Nghĩa quân chia làm ba cánh xuất trận. Đề Nắm cùng Cai Cừ, Thám đốc quân đánh thẳng vào trại quan hai Mặt Ngựa. Thám vật ngửa thằng gác dưới sườn đồi bắt...
Các cánh nghĩa quân họp ngay ở sân nhà Đề Nắm. Đề Nắm thông tin quân Tây lại lên, đánh Lạng Sơn, đánh rất to, và chiếm thêm nhiều đất phủ Lạng Giang....
Xế trưa, Bá Ngọ đi chợ sắm đồ Tết trung thu về mà mà trong chợ, ngoài phố và các ngả sang Thắng hay xuống huyện Mọc đều vắng ngắt. Nghe đồn Tây lên, đóng...