Phụ huynh, học sinh tham gia hội thảo du học New Zealand do chính phủ nước này tổ chức hồi tháng 5 tại TP.HCM 

Điểm chung của các chính sách cho ở lại làm việc sau tốt nghiệp là yêu cầu du học sinh Việt Nam hoàn thành khóa học cấp bằng toàn thời gian ở một cơ sở giáo dục của nước sở tại, có thể qua việc học trực tiếp ở nước đó hoặc qua các chương trình liên kết đào tạo với các ĐH Việt Nam, song phải có thời gian tới học ở nước sở tại và xin visa du học phù hợp. Thời hạn cho phép ở lại thường kéo dài từ 1-3 năm theo quy định từng nước.

Ở lại làm việc sau tốt nghiệp tại các nước nói tiếng Anh

Ở Mỹ, theo tin từ Sở Di trú và nhập tịch Mỹ (USCIS), du học sinh Việt có thể ứng tuyển vào chương trình thực tập không bắt buộc (OPT) để được ở lại làm việc trong một năm, với công việc liên quan trực tiếp đến chuyên ngành mà các bạn đang theo học. Mức này sẽ được tăng thêm hai năm nếu đương đơn theo học ngành STEM (khoa học, công nghệ, kỹ thuật, toán học) và đương đơn buộc phải gia hạn khi kết thúc chương trình OPT.

USCIS cũng lưu ý, đương đơn có thể nộp đơn xin đi làm theo diện OPT trước hoặc sau tốt nghiệp, tuy nhiên thời gian tham gia OPT trước khi tốt nghiệp sẽ bị trừ vào tổng thời gian OPT. Như vậy du học sinh Việt có thể mất quyền tiếp tục cư trú ở Mỹ sau tốt nghiệp nếu đã dùng hết thời gian OPT cho phép khi còn ngồi trên ghế giảng đường. Hiện, OPT áp dụng với sinh viên quốc tế có visa du học loại F-1.

Trong khi đó, du học sinh Việt ở Úc có thể ở lại làm việc sau tốt nghiệp theo hai diện là post-vocational education work (làm việc sau giáo dục nghề) hay post-higher education work (làm việc sau giáo dục ĐH). Từng diện ứng tuyển có thời hạn khác nhau, dao động từ 18 tháng đến 3 năm. Tuy vậy, ứng viên học cử nhân, thạc sĩ ứng dụng và đào tạo nghề chỉ có thể xin visa làm việc sau tốt nghiệp nếu dưới 35 tuổi, theo luật mới ở Úc.

Cũng theo luật mới này, ứng viên học tiến sĩ hoặc thạc sĩ ứng dụng chỉ còn được cư trú sau tốt nghiệp lần lượt là 3 và 2 năm, giảm 1 năm so với trước đây. Tuy nhiên, ứng viên học cử nhân, thạc sĩ nghiên cứu vẫn giữ nguyên thời gian ở lại lần lượt là 2, 3 năm. Thời gian ở lại cũng có thể được cộng thêm 1-2 năm tùy theo khu vực nơi cơ sở giáo dục của ứng viên tọa lạc, theo Bộ Nội vụ Úc. 

Người học Việt Nam trong một sự kiện về du học Canada tổ chức năm 2024

Nếu chọn Canada, du học sinh Việt có thể xin giấy phép làm việc sau tốt nghiệp (PGWP) để ở lại. Theo quy định mới, du học sinh bậc cử nhân, thạc sĩ và tiến sĩ có thể ứng tuyển diện giấy phép này với thời hạn tối đa 3 năm. Nếu tốt nghiệp chương trình đào tạo nghề, ứng viên buộc phải học một trong số 989 ngành đang thiếu hụt nhân lực dài hạn tại nước này mới được cấp PGWP với thời hạn tương đương thời lượng chương trình học.

Một quy định mới khác là ứng viên phải nộp thêm chứng chỉ tiếng Anh hoặc tiếng Pháp theo Khung đánh giá năng lực ngôn ngữ Canada với bậc 7 nếu tốt nghiệp từ trường ĐH, bậc 5 nếu tốt nghiệp từ trường CĐ, bách khoa, theo Bộ Di trú, tị nạn và quốc tịch Canada (IRCC).

Du học sinh Việt ở Anh có thể nộp đơn xin visa làm việc sau tốt nghiệp (Graduate route) để được ở lại làm việc từ 2-3 năm. Tuy nhiên thời hạn này đang có khả năng bị rút ngắn, bởi chính phủ Anh hồi tháng 5 đề xuất giảm xuống 18 tháng với mọi bậc học khác nhau, hiện đang chờ Quốc hội nước này xem xét. Còn ở New Zealand, các bạn có thể nộp đơn xin visa làm việc sau tốt nghiệp (PSW) để được đi làm lên tới 3 năm.

Các điểm đến châu Á thì sao?

Mới đây, Ủy ban Giáo dục toàn cầu Malaysia (EMGS) thông tin vừa bổ sung Việt Nam và những quốc gia Đông Nam Á khác vào danh sách xét cấp giấy phép làm việc sau tốt nghiệp (Graduate Pass) để cư trú trong tối đa 1 năm. Chương trình này được công bố hồi cuối năm 2023 và là một phần trong loạt biện pháp thuộc "Kế hoạch tự do hóa visa" để thu hút thêm du khách, sinh viên quốc tế đến Malaysia.

Trong khu vực Đông Nam Á, Thái Lan hồi cuối năm 2024 triển khai chính sách visa có tên Non-ED Plus, cho phép du học sinh các nước theo học trình độ cử nhân trở lên được ở lại thêm một năm sau khi tốt nghiệp để tìm việc làm, theo Văn phòng Thủ tướng Thái Lan. Hoặc, các bạn có thể nộp đơn xin thẻ lưu trú làm việc trong kỳ nghỉ hoặc giấy phép lao động thực tập cấp bởi Bộ Nhân lực Singapore để ở lại nước này trong 6 tháng.

Mở rộng hơn ở châu Á nói chung, Đài Loan tuy không có lộ trình riêng cho du học sinh ở lại làm việc, song đang cho phép sinh viên quốc tế gia hạn thẻ cư trú Đài Loan (ARC) thêm tối đa 2 năm sau tốt nghiệp để tìm các công việc liên quan tới chuyên môn. Tuy nhiên trong thời gian tìm việc và chờ doanh nghiệp bảo lãnh, du học sinh sẽ không được phép làm việc bán thời gian, theo Cơ quan nội vụ Đài Loan. 

Đại diện trường ĐH Hàn Quốc tư vấn cho người Việt tại hội thảo do nước này tổ chức năm 2024

Trong khi đó, Bộ Tư pháp Hàn Quốc cuối năm 2024 công bố các chính sách mới để thu hút nhân tài, trong đó nâng thời hạn của visa tìm việc (D-10-1) lên tối đa 3 năm thay vì 2 năm như trước. Ngoài ra, thời hạn cho phép du học sinh thực tập sau tốt nghiệp ở một doanh nghiệp cũng được tăng từ 6 tháng lên tối đa 1 năm. Loại visa này dành cho những sinh viên quốc tế đã học tại Hàn Quốc trong 3 năm cư trú gần nhất.

Một số điểm đến du học nổi bật khác như Trung Quốc, Nhật Bản hiện vẫn chưa có chính sách độc lập về quyền làm việc sau tốt nghiệp cho sinh viên quốc tế hay quyền này còn hạn chế. Ví dụ, một du học sinh ở Nhật Bản nếu sau tốt nghiệp vẫn chưa có việc làm thì phải chuyển đổi sang diện visa khác, được cư trú tối đa 12 tháng và phải có thư giới thiệu từ trường nếu muốn tiếp tục đi tìm việc, theo chuyên trang Study in Japan.

Theo Ngọc Long/ Thanh niên

https://thanhnien.vn/nhung-nuoc-nao-cho-phep-du-hoc-sinh-viet-nam-o-lai-lam-viec-sau-tot-nghiep-185250613183010796.htm