Sáng nay, 5-9, gần 1,7 triệu thầy cô và 30 triệu học sinh, sinh viên cả nước sẽ tham dự lễ khai giảng đặc biệt. Đây là lần đầu tiên, tất cả cơ sở giáo dục trên cả nước sẽ chào cờ, hát Quốc ca cùng một thời điểm trong lễ khai giảng năm học mới. Dự kiến Tổng Bí thư Tô Lâm, Chủ tịch nước Lương Cường, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cùng các lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước… sẽ tham dự lễ khai giảng.

Siết dạy thêm, học thêm

Trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Động, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) Nguyễn Kim Sơn cho hay năm học này, ngành giáo dục đứng trước cơ hội chưa từng có. Chưa bao giờ GD-ĐT được Đảng, Nhà nước quan tâm và kỳ vọng nhiều như hiện nay. Trong đó, quan trọng nhất là việc Bộ Chính trị vừa ban hành Nghị quyết 71 về đột phá phát triển GD-ĐT. Đây là nền tảng chính trị quan trọng để thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa công cuộc đổi mới căn bản, toàn diện GD-ĐT.

Bên cạnh cơ hội, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cũng chỉ ra ngành giáo dục phải đối mặt nhiều thách thức. Đó là việc vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, đặc biệt ở cấp xã, đặt ra yêu cầu cao về quản trị sự thay đổi trong tổ chức, nhân sự và bộ máy. Vấn đề công bằng giáo dục; dạy thêm - học thêm; tuyển dụng, luân chuyển giáo viên; phổ cập thực chất cũng là những thách thức mà ngành phải giải quyết quyết liệt.

Liên quan vấn đề quản lý dạy thêm, học thêm và tổ chức dạy học 2 buổi/ngày trong năm học mới, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết Bộ GD-ĐT tiếp tục kiên trì quan điểm "học thêm có thể đem lại sự củng cố kiến thức, nhưng ít đem lại giá trị cho sự phát triển con người". Những hệ lụy sâu xa của tình trạng dạy thêm, học thêm tràn lan đòi hỏi phải tiếp tục quyết liệt chấn chỉnh. Vì vậy, năm học 2025-2026, Bộ GD-ĐT sẽ tiếp tục chỉ đạo, đôn đốc các địa phương ban hành quy định quản lý dạy thêm, học thêm nhằm tăng cường trách nhiệm của chính quyền, đồng thời yêu cầu các cơ sở giáo dục thực hiện hiệu quả chương trình giáo dục phổ thông.

Giáo viên và học sinh Trường Tiểu học Nguyễn Bỉnh Khiêm (phường Sài Gòn, TP HCM) trong ngày tựu trường, chuẩn bị cho năm học mới. Ảnh: ĐẶNG TRINH

Thực hiện Chỉ thị 17 của Thủ tướng Chính phủ về dạy học 2 buổi/ngày, Bộ GD-ĐT đã chỉ đạo các trường xây dựng kế hoạch giáo dục thể hiện rõ phương án huy động, sử dụng nguồn lực để triển khai ở những nơi đủ điều kiện. Kế hoạch phải cụ thể hóa nội dung, thời lượng, đối tượng học sinh, đồng thời phân công giáo viên hợp lý, đúng quy định; chú trọng phân hóa đối tượng, bồi dưỡng học sinh giỏi, ôn tập cho học sinh cuối cấp và hỗ trợ học sinh chưa đạt yêu cầu.

Bộ trưởng Bộ GD-ĐT cho biết việc tổ chức buổi học thứ 2, trong đó có dạy thêm cho 3 đối tượng theo quy định, được thực hiện đúng Chỉ thị 17. Kinh phí cho buổi học thứ 2 chủ yếu được bảo đảm từ ngân sách nhà nước theo chỉ đạo của Thủ tướng. Các nguồn xã hội hóa được thực hiện theo các quy định hiện hành. Thời gian tới, Bộ GD-ĐT sẽ phối hợp với Bộ Tài chính và các địa phương xây dựng cơ chế, chính sách cụ thể về huy động kinh phí cho việc triển khai dạy học 2 buổi/ngày.

Theo Sở GD-ĐT TP Cần Thơ, để chuẩn bị cho năm học mới, sở đã yêu cầu các trường tiểu học bảo đảm cơ sở vật chất, giáo viên, trang thiết bị để bảo đảm 100% trường tiểu học sẽ tổ chức dạy học 2 buổi/ngày. Riêng đối với cấp THCS và THPT, việc này sẽ tùy thuộc tình hình cơ sở vật chất và đội ngũ giáo viên của từng trường. Tuy nhiên, dự kiến toàn bộ học sinh lớp 9 và lớp 12 sẽ được học 2 buổi/ngày, nhằm chuẩn bị tốt nhất cho kỳ thi chuyển cấp và tốt nghiệp quan trọng.

Thử nghiệm thi tốt nghiệp THPT trên máy tính

Về vấn đề nóng được quan tâm là thi tốt nghiệp THPT, theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, để chuẩn bị cho việc thí điểm thi tốt nghiệp THPT trên máy tính từ năm 2027, theo chỉ đạo của Thủ tướng, Bộ GD-ĐT đang tập trung triển khai một số công việc trọng tâm, như xây dựng đề án tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT trên máy tính, trình Thủ tướng phê duyệt trong năm 2026.

Bộ GD-ĐT sẽ huy động chuyên gia xây dựng ngân hàng câu hỏi thi chuẩn hóa (dự kiến áp dụng từ năm 2027) và xây dựng quy trình, quy chế tổ chức thi trên máy tính, tổ chức tập huấn, hội thảo trên toàn quốc; tiếp tục phối hợp với Ban Cơ yếu Chính phủ trong việc chuyển, nhận đề thi và các khâu bảo mật khác liên quan kỳ thi.

Bộ GD-ĐT đang chuẩn bị các hệ thống phần mềm tổ chức thi trên máy và thử nghiệm việc thi trên máy tại các địa phương. Dự kiến ngay trong năm học này, bộ sẽ triển khai thử nghiệm cho hơn 100.000 học sinh.

Theo Bộ trưởng Bộ GD-ĐT, việc tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT để xét công nhận tốt nghiệp hiện nay có các mục tiêu rất cụ thể. Thứ nhất, đánh giá trình độ của người học theo yêu cầu phát triển phẩm chất, năng lực của chương trình giáo dục phổ thông, lấy kết quả thi để xét công nhận tốt nghiệp THPT. Thứ hai, kết quả của kỳ thi được sử dụng làm một trong các cơ sở để đánh giá chất lượng dạy học của các cơ sở giáo dục phổ thông, công tác chỉ đạo của các cơ quan quản lý giáo dục. Thứ ba, cung cấp dữ liệu đủ độ tin cậy cho các cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp sử dụng trong tuyển sinh.

Trong giai đoạn hiện nay, đây là kỳ thi cấp quốc gia duy nhất với mọi học sinh để đánh giá chung cho đầu ra của THPT, có thang đo đánh giá chung trên cả nước. Do đó, cần duy trì việc tổ chức để đánh giá mức độ đạt chuẩn giáo dục phổ thông, cung cấp dữ liệu quốc gia cho việc nghiên cứu, xây dựng, điều chỉnh chính sách giáo dục chung. Đồng thời, đánh giá được chất lượng giáo dục của các vùng miền trên phạm vi cả nước. Kết quả kỳ thi là đầu ra của bậc phổ thông, là nguồn thông tin tham khảo cho các cơ sở giáo dục đại học, cơ sở giáo dục nghề nghiệp tổ chức tuyển sinh.

Nhiều chính sách thu hút, hỗ trợ giáo viên

Liên quan việc tuyển dụng, chế độ, chính sách đối với giáo viên, người đứng đầu Bộ GD-ĐT cho hay ngay sau khi Quốc hội thông qua Luật Nhà giáo, bộ đã chủ động xây dựng hệ thống văn bản hướng dẫn thi hành. Trong đó, đối với việc tuyển dụng nhà giáo, Bộ GD-ĐT đang xây dựng thông tư với định hướng giao sở GD-ĐT chủ trì thực hiện hoặc tham mưu cho UBND cấp tỉnh phân cấp, ủy quyền phù hợp với thực tiễn của địa phương. Bên cạnh đó, Bộ GD-ĐT đang xây dựng nghị định hướng dẫn chi tiết một số điều của Luật Nhà giáo, trong đó quy định về nội dung, hình thức tuyển dụng giáo viên.

Bộ GD-ĐT đang hoàn thiện dự thảo quy định chi tiết về tiền lương, phụ cấp và các chính sách thu hút, hỗ trợ nhà giáo. Theo đó, dự kiến tiền lương cơ bản của tất cả nhà giáo đều tăng, ít nhất thêm khoảng 2 triệu đồng, nhiều nhất có thể lên đến 5 - 7 triệu đồng/người/tháng. Tiền tăng thêm này chỉ tính với lương cơ bản, chưa tính các loại phụ cấp khác.

Về việc nhiều địa phương vẫn còn thiếu giáo viên, Bộ GD-ĐT cho biết đã và đang triển khai nhiều giải pháp. Bộ cũng đề nghị các địa phương chủ động tuyển dụng đủ biên chế được giao, có chính sách thu hút, hỗ trợ giáo viên và bố trí kinh phí thực hiện hợp đồng giáo viên theo quy định.