Đó là Hà Myo, ca sĩ trẻ đã và đang bền bỉ hồi sinh nghệ thuật xẩm, thổi vào làn điệu dân gian xưa cũ một sức sống mới bằng trái tim yêu nước nồng nàn và khát vọng đưa văn hóa Việt Nam vươn ra thế giới.

Ca sĩ Nguyễn Thị Ngọc Hà (nghệ danh Hà Myo) ẢNH: NVCC

Mang xẩm lên không gian mạng

Hà Myo, tên thật là Nguyễn Thị Ngọc Hà, sinh ra và lớn lên tại Hà Nội. Cô gái dân tộc Mường tốt nghiệp Học viện Âm nhạc quốc gia Việt Nam, từng được biết đến như một giọng hát tài năng của dòng nhạc đại chúng. Nhưng thay vì đi theo lối mòn, cô lựa chọn quay về với nghệ thuật dân gian, cụ thể là xẩm - thể loại từng bị coi là cũ kỹ, khó nghe và xa lạ với người trẻ.

Trong suốt hành trình âm nhạc của mình, Hà Myo luôn tâm niệm: "Âm nhạc truyền thống, trong đó có xẩm, không chỉ là di sản, mà còn là nguồn cảm hứng vô tận cho sáng tạo đương đại". Với niềm tin ấy, cô không ngừng tìm tòi, sáng tạo để đưa xẩm đến gần hơn với thế hệ trẻ, những người đang sống giữa thời đại bùng nổ công nghệ và hội nhập toàn cầu.

Nghệ sĩ Hà Myo mang nghệ thuật xẩm đến giới trẻ ẢNH: NVCC

Hàng loạt sản phẩm âm nhạc như Xẩm Hà Nội, Xẩm Xuân Xanh, Xẩm Xuân Chúc Phúc... ra đời, kết hợp giữa tinh thần xẩm truyền thống với các yếu tố hiện đại như rap, EDM, jazz. Những ca khúc này không chỉ giữ được linh hồn của xẩm với lời ca mộc mạc, tiết tấu tự nhiên, hơi thở đời sống, mà còn mang màu sắc tươi mới, gần gũi với gu thưởng thức của giới trẻ.

Không chỉ dừng lại ở sân khấu hay truyền thông đại chúng, Hà Myo chủ động đưa xẩm lên mạng xã hội bằng các video ngắn có nội dung hài hước, sáng tạo, cập nhật theo xu hướng. "Tôi muốn xẩm xuất hiện trong cả đời sống thường ngày, không chỉ như một loại hình nghệ thuật bảo tồn trong bảo tàng", cô nói.

Cô cũng không ngại tham gia các buổi talkshow, workshop tại trường học, sân chơi văn hóa, nhằm lan tỏa tình yêu với nghệ thuật truyền thống. Điều khiến cô hạnh phúc nhất là chứng kiến các bạn trẻ, đặc biệt là gen Z, không chỉ nghe mà còn chủ động tìm hiểu, chia sẻ và thậm chí thử cất tiếng hát xẩm theo cách riêng của họ.

Hành trình truyền lửa từ giảng đường đến trời Tây

Dự án đưa xẩm đến trường học là một trong những tâm huyết lớn nhất của Hà Myo. Ngay từ khi bắt đầu, cô đã phải đối mặt với sự nghi ngại: "Liệu học sinh, sinh viên có thực sự quan tâm đến một loại hình xưa cũ như xẩm?". Nhưng thực tế đã chứng minh điều ngược lại. Thông qua các buổi biểu diễn kết hợp giao lưu, tương tác trực tiếp với sinh viên, Hà Myo nhận thấy xẩm không hề "lạc thời". Nhiều bạn trẻ bị cuốn hút bởi giai điệu lạ tai, cảm thấy được chạm đến bởi chiều sâu nhân văn trong từng lời hát: những bài ca về tình mẹ, đạo làm người, sự công bằng và lòng hiếu nghĩa.

Hà Myo giao lưu với các bạn trẻ khi mang xẩm đến trường học ẢNH: NVCC

"Có bạn sinh viên tìm gặp tôi sau buổi diễn, xin tài liệu học hát, xin bản phối, rồi chia sẻ rằng lần đầu tiên cảm thấy văn hóa Việt gần gũi đến thế", Hà Myo xúc động kể. Với cô, thành công lớn nhất không phải là những tràng vỗ tay, mà là khi xẩm thực sự trở thành nguồn cảm hứng sáng tạo, sống trong lòng người trẻ bằng tình yêu thật sự.

Mang xẩm ra nước ngoài là một trải nghiệm đặc biệt, vừa thử thách, vừa đầy xúc động với Hà Myo. Cô từng trình diễn xẩm tại nhiều quốc gia như: Nga, Ba Lan, Cộng hòa Czech, Lào... Trong những khán phòng nơi xứ người, mỗi lần cất tiếng hát bằng tiếng mẹ đẻ, Hà Myo đều thấy nghẹn ngào. "Dù khán giả không hiểu lời hát, họ vẫn lắng nghe, cảm nhận, thậm chí nhún nhảy, xúc động theo giai điệu. Tôi tin rằng âm nhạc, nếu được trình bày bằng sự chân thành, có thể vượt qua mọi rào cản ngôn ngữ", cô chia sẻ.

Kết thúc phần biểu diễn thường là những tràng pháo tay dài, ánh mắt ngưỡng mộ, những lời mời chụp ảnh kỷ niệm cùng tà áo dài và chiếc trống cơm. Chính những khoảnh khắc đó đã tiếp thêm niềm tin cho Hà Myo: âm nhạc truyền thống Việt Nam không hề lỗi thời, chỉ cần chúng ta biết cách kể lại bằng tinh thần mới.

Tình yêu nước từ những câu hát Xẩm

Nhìn về tương lai, Hà Myo mong muốn xẩm, cũng như các loại hình nghệ thuật truyền thống khác, được đưa vào đời sống hiện đại một cách tự nhiên nhất. Theo cô, xẩm không chỉ tồn tại trong các chương trình di sản hay lễ hội, mà hoàn toàn có thể góp mặt trong giáo dục âm nhạc, phim ảnh, quảng cáo, hay thậm chí là bản sắc thương hiệu quốc gia.

Một buổi biểu diễn của Hà Myo tại Nhà hát lớn Hà Nội ẢNH: NVCC

"Điều quan trọng là phải giữ được "linh hồn" của thể loại này, nhưng đồng thời dám đổi mới. Tôi mong ngày càng có nhiều nghệ sĩ trẻ mạnh dạn bước vào con đường này, không phải để hoài niệm, mà để làm cho xẩm sống mãi", Hà Myo bày tỏ. Cô cũng hy vọng có thêm nhiều không gian, chính sách hỗ trợ nghệ thuật truyền thống, nơi nghệ sĩ có thể thử nghiệm, sáng tạo mà không bị bó buộc trong khuôn mẫu. Bởi theo cô, nghệ thuật truyền thống nếu chỉ được "bảo vệ" mà không được "nuôi dưỡng", sẽ dần trở nên xa cách với đời sống đương đại.

Hướng tới kỷ niệm 80 năm thành lập nước, Hà Myo cảm thấy đặc biệt xúc động. Là một nghệ sĩ trẻ trưởng thành trong thời đại hòa bình, cô càng trân trọng những giá trị mà thế hệ đi trước đã hy sinh để gìn giữ. Và với cô, cách đóng góp thiết thực nhất là tiếp nối di sản ấy bằng nghệ thuật. "Tôi biết ơn vì được sống trong một đất nước nơi nghệ sĩ có quyền tự do sáng tạo. Tôi muốn góp phần gìn giữ và nâng tầm bản sắc Việt, không phải bằng nỗi hoài cổ, mà bằng sự sáng tạo, kết nối và hội nhập", Hà Myo nói.

Nữ ca sĩ hát xẩm tại Ba Lan và giao lưu với khán giá trẻ ẢNH: NVCC

Với cô, một quốc gia phát triển không chỉ cần những thành tựu kinh tế, mà còn phải có nền văn hóa mạnh mẽ, mang bản sắc riêng. "Mỗi nghệ sĩ, dù nhỏ bé, cũng có thể là một hạt giống đóng góp vào sự thịnh vượng đó. Tôi chọn xẩm, vì tôi tin trong từng câu hát ấy là linh hồn của người Việt", cô khẳng định.

Với hành trình đầy tự hào, Hà Myo đã đưa xẩm trở lại đời sống, đến với thế hệ mới và ra thế giới, như một lời ngợi ca đẹp đẽ về văn hóa, cội nguồn và lòng yêu nước. Hà Myo đã nhận được nhiều giải thưởng danh giá và được tôn vinh là Gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu năm 2022; nhận các danh hiệu Thanh niên tiên tiến làm theo lời Bác toàn quốc 2023; Đảng viên trẻ tiêu biểu toàn quốc 2025.

Theo Minh Anh/ Thanh niên

https://thanhnien.vn/nguoi-tre-to-dep-2-chu-viet-nam-co-gai-hat-xam-giua-troi-tay-185250827225357381.htm