Cụ thể là hướng tới những lĩnh vực mũi nhọn trong thời đại công nghệ; đồng thời tạo tiền đề để thực hiện nhiệm vụ trọng tâm năm học 2025 - 2026 là thúc đẩy và nâng cao chất lượng giáo dục STEM.

Tại Phiên họp thứ hai của Ban Chỉ đạo quốc gia về phát triển ngành công nghiệp bán dẫn, Thứ trưởng Thường trực Bộ GD&ĐT Phạm Ngọc Thưởng cho biết, công tác tuyển sinh các ngành STEM (Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật và Toán học) và bán dẫn đã ghi nhận sự khởi sắc rõ rệt.

Năm 2025, số lượng đăng ký nguyện vọng 1 vào các ngành này đạt 222.454 thí sinh, tăng 41.881 thí sinh so với năm trước. Riêng nhóm ngành Khoa học máy tính và Công nghệ thông tin có 54.359 thí sinh đăng ký nguyện vọng 1, tăng gần 2.200 thí sinh so với đợt một năm 2024. Đáng chú ý, ngành Trí tuệ nhân tạo (AI) tiếp tục tạo sức hút mạnh mẽ với hơn 2.700 thí sinh đăng ký, vượt xa con số của năm trước.

Theo Thứ trưởng, những tín hiệu này cho thấy, xu hướng chọn ngành học gắn với công nghiệp bán dẫn ngày càng rõ nét, phản ánh sự quan tâm ngày một lớn của xã hội đối với lĩnh vực công nghệ mũi nhọn. Bộ GD&ĐT đang phối hợp với các trường đại học, doanh nghiệp trong và ngoài nước để tổ chức các hội thảo, diễn đàn, tạo không gian trao đổi kinh nghiệm về chip bán dẫn và đào tạo nhân lực.

Cùng với đó, Bộ đã hướng dẫn các cơ sở giáo dục đại học xây dựng đề án thành lập phòng thí nghiệm bán dẫn cấp cơ sở nhằm phục vụ đào tạo. Đến nay, có 9 cơ sở đào tạo đã hoàn thành đề án và gửi về Bộ. Các đề xuất này được tổng hợp, chuyển sang Bộ Kế hoạch và Đầu tư (nay là Bộ Tài chính), nơi Hội đồng thẩm định đã được thành lập để đánh giá chi tiết.

Ngoài ra, Bộ GD&ĐT cũng yêu cầu các trường xây dựng đề án đào tạo nguồn nhân lực trình độ cao cho ngành công nghiệp bán dẫn, bám sát Quyết định 1017/QĐ-TTg. Các nội dung hướng dẫn cụ thể đã được ban hành, bảo đảm minh bạch và đồng bộ trong triển khai.

Đặc biệt, ngày 13/5/2025, Bộ GD&ĐT đã chính thức ban hành chuẩn chương trình đào tạo về vi mạch bán dẫn. Đây là bước tiến quan trọng nhằm thống nhất và chuẩn hóa nội dung, chất lượng đào tạo toàn ngành. Bộ đang chỉ đạo các cơ sở đại học rà soát, điều chỉnh chương trình, đề án để triển khai theo Quyết định 1017/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

Sinh viên Khoa Công nghệ thông tin và Truyền thông (Học viện Quản lý giáo dục) thực hành tại phòng Studio. Ảnh: NVCC

Biến xu thế thành động lực

Bên cạnh những kết quả bước đầu, Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng cho hay, Bộ GD&ĐT nhìn nhận còn nhiều khó khăn, nhất là năng lực và kinh nghiệm đào tạo bán dẫn tại nhiều cơ sở chưa đồng đều, thiếu hệ sinh thái học thuật, công nghệ và hợp tác quốc tế sâu rộng.

Để khắc phục, Bộ đề xuất tăng cường hợp tác quốc tế trong xây dựng chương trình, cử giảng viên và sinh viên trao đổi học tập kinh nghiệm từ các quốc gia tiên tiến. Đồng thời, có cơ chế phối hợp giữa các trường trong nước để tránh phân tán nguồn lực, từng bước hình thành hệ sinh thái đào tạo mạnh mẽ, hiệu quả hơn cho ngành bán dẫn.

Từ những phân tích trên và dựa vào kết quả tuyển sinh năm 2025, TS Đỗ Viết Tuân - Phụ trách Khoa Công nghệ thông tin và Truyền thông (Học viện Quản lý giáo dục) nhận thấy sức hút của các ngành STEM ngày càng rõ rệt. Qua đó, khẳng định nhận thức ngày càng cao của xã hội về vai trò của STEM trong kỷ nguyên số và sự phát triển của công nghiệp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo.

Nhấn mạnh, ngành Giáo dục xác định nhiệm vụ trọng tâm của năm học 2025 - 2026 là thúc đẩy và nâng cao chất lượng giáo dục STEM, TS Đỗ Viết Tuân cho rằng, điều này không chỉ dừng ở việc mở rộng quy mô tuyển sinh, mà quan trọng hơn là phải đổi mới nội dung, phương pháp giảng dạy, tăng cường trải nghiệm thực tiễn và gắn kết đào tạo với nhu cầu thực tế của thị trường lao động. STEM đòi hỏi sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa kiến thức hàn lâm và kỹ năng ứng dụng, giữa tư duy logic và khả năng sáng tạo, nên chương trình đào tạo cần hướng đến phát triển toàn diện cho người học.

Việt Nam đứng trước nhiều cơ hội và thách thức trong kỷ nguyên số, khi khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trở thành xu hướng tất yếu, phát triển nhanh chóng.

Trong bối cảnh đó, ông Đỗ Tiến Thịnh - Phó Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia cho rằng, việc xây dựng một thế hệ nhân lực Việt Nam sẵn sàng cho tương lai, được trang bị tư duy đổi mới, kỹ năng công nghệ và khả năng thích nghi với nền kinh tế số có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Vì vậy, thúc đẩy giáo dục STEM đang được nhiều quốc gia; trong đó có Việt Nam xác định là một trong những giải pháp trọng tâm nhằm nâng cao nguồn nhân lực chất lượng cao trong tương lai.

Nhận định, công nghệ đang phát triển với tốc độ nhanh đến mức trong 5 năm tới, các ngành STEM sẽ có những đổi mới mà hiện tại khó có thể hình dung, ông Ian Crichton - Tổng Giám đốc điều hành Study Group nhấn mạnh, Việt Nam sở hữu lợi thế lớn khi hơn 60% dân số dưới 30 tuổi, thông thạo tiếng Anh và am hiểu công nghệ. Các ngành phần mềm và công nghệ khác đang phát triển nhờ sức trẻ, văn hóa đổi mới cùng khả năng áp dụng tri thức vào thực tiễn.

Ông Ian Crichton đánh giá, ngành công nghệ của Việt Nam đang tăng trưởng mạnh mẽ nhờ nhu cầu về hạ tầng ICT, sự hỗ trợ từ Chính phủ và lực lượng lao động trẻ, có học thức. “Một quốc gia từng gắn liền với nông nghiệp và sản xuất, giờ đây đang nổi lên với các ngành như: Viễn thông, thành phố thông minh, an ninh mạng và chuyển đổi số. Tuy nhiên, công nghệ có thể thay đổi, nhưng thành công vẫn phụ thuộc vào con người. Một nền giáo dục xuất sắc không chỉ truyền tải kiến thức mà còn phát triển kỹ năng ứng dụng vào thực tiễn.