Nói về khái niệm văn hoá đọc, nhiều nhà nghiên cứu cho rằng, đó là những ứng xử, giá trị và chuẩn mực đọc của mỗi cá nhân. Ứng xử, giá trị và chuẩn mực này cũng gồm ba thành phần: Thói quen đọc, sở thích đọc và kỹ năng đọc. Văn hoá đọc đòi hỏi tính tự giác, chủ động rất cao, đọc sách cũng là một cách sống chậm, để suy ngẫm những kiến thức bổ ích mà sách mang lại. Với nhiều bạn trẻ, khi được hỏi văn hoá đọc nhiều người cho rằng không nên “đóng khung” rằng đó chỉ là việc đọc sách mà hãy coi văn hóa đọc lựa chọn đọc theo sở thích, đam mê và bồi dưỡng, nâng cao những sở thích ấy.

Những cuốn sách gắn liền với tuổi thơ của nhiều độc giả, sách không chỉ là bạn, là thầy, mà còn là nơi lưu trữ ký ức theo một cách rất đặc biệt

Bạn Nguyễn Minh Trang, khoa tiểu học mầm non, sinh viên cao đẳng Sự phạm Ngô Gia Tự chia sẻ: “Văn hóa đọc ngày nay theo mình nên là đọc cái gì và qua đó học được cái gì, việc đọc bao nhiêu không quan trọng bằng việc bạn tiếp nhận được những gì trong trang sách, nhiều người coi đó là hình thức giải trí như đọc báo, truyện, tiểu thuyết, mình nghĩ văn hóa đọc còn là cách bạn lựa chọn sách bồi dưỡng sở thích đam mê của mình”.

Trong xã hội thông tin hiện đại, tình trạng tràn ngập thế giới âm thanh và hình ảnh qua các phương tiện nghe nhìn, thời gian đọc sách và độc giả bị co hẹp lại, dù chỉ là tương đối. Tuy nhiên, điều quan trọng là sách vẫn có những tính năng không thể thay thế được bằng các phương tiện nghe nhìn và chúng ta cần tạo ra một nhận thức rộng rãi trong xã hội về sách.

Đọc sách sẽ lưu trữ thông tin một cách chậm rãi, khiến người đọc nhớ lâu, nhớ sâu hơn các phương tiện điện tử

Ông Nguyễn Văn Mạnh (65 tuổi, phường Thọ Xương, TP Bắc Giang) một đọc giả lâu năm tại thư viện Bắc Giang chia sẻ: “Sách mang trong mình những giá trị mà không loại hình giải trí, tiếp nhận trí thức nào có thể thay thế được, những kiến thức thu nhận từ sách có khả năng ăn sâu bám rễ, bản thân tôi hiện nay dù tuổi đã cao nhưng vẫn duy trì thói quen đọc sách, đây không đơn thuần chỉ là đọc để hiểu, để biết mà còn giúp cho tinh thần, trí não được thường xuyên vận động, giúp tuổi già minh mẫn, các con cháu trong gia đình tôi cũng được khuyến khích, động viên để đọc sách nhiều hơn, hạn chế phụ thuộc quá nhiều vào các thiết bị điện tử hiện nay”.

Việt Nam đang hội nhập cùng thế giới, cơ hội nhiều, thách thức nhiều và cạnh tranh nhiều hơn, yêu cầu hàng đầu đối với tất cả chúng ta là tinh thần độc lập dân tộc, hun đúc lòng tự hào sâu sắc về những giá trị văn hoá của con người Việt Nam để từ đó tiếp thu những giá trị văn hoá, kiến thức mới mẻ song vẫn phải chống lại sự xâm nhập của nguồn tin độc hại. Hơn lúc nào hết, văn hóa đọc không chỉ đơn thuần là việc bạn nhận được gì trong mỗi trang sách, đó còn là cách để rèn luyện bản thân, tính nhẫn nại, kiên trì, điều vô cùng cần thiết giữa thời đại công nghệ “vũ bão” hiện nay. Bill Gates – một biểu tượng của sự thành công, trong tất cả các phát biểu của mình và đặc biệt với các sinh viên ông luôn nhắc đến việc đọc, đó là một kênh quan trọng để tiếp thu thông tin cập nhật, tinh hoa thế giới, văn hóa, để học hỏi và phát triển.

Nhiều nhà trường chú trọng nâng cao ý thức, rèn luyện tính tự giác và nâng cao ý thức cho các em học sinh thông qua việc đọc sách

Em Lê Thu Phương, THCS Trần Phú, TP Bắc Giang đã duy trì thói quen đọc sách của mình từ nhiều năm nay cho biết: "Mẹ luôn là người định hướng, giúp em lựa chọn ra những cuốn sách hay, bổ ích, hỗ trợ cho việc học trong trường và biết về cuộc sống rộng lớn xung quanh, em rất thích các loại sách về khám phá các miền đất trên thế giới, sách về kỹ năng sống, khi cần thư giãn thì em đọc các loại truyện của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh, giờ đây sách không chỉ là thói quen mà còn là đam mê, sở thích khó bỏ của em".

Tri thức và kỹ năng trở thành cái căn bản của sự sinh tồn và phát triển, chính vì thế mà việc đọc sách cần phải được coi trọng, củng cố và rèn luyện giúp cho con người tích luỹ kinh nghiệm, từ đó vận dụng vào cuộc sống hiện tại, và trên hết, cho dù là đọc hay nghe nhìn đều cần có sự chọn lọc để ứng dụng những tri thức ấy vào cuộc sống, tạo ra những giá trị mới mẻ, tốt đẹp và thiết thực hơn./.

Minh Anh