Bước vào đại học, các tân sinh viên không chỉ học kiến thức chuyên môn mà còn đối mặt với những thử thách của cuộc sống tự lập. Từ quản lý thời gian, tài chính đến thích nghi với môi trường mới, những kỹ năng không có trong giáo trình trở thành hành trang quan trọng giúp các bạn trẻ vững vàng hơn trên hành trình trưởng thành.
Những cú "sốc" đầu đời khi bước vào đại học
Khi đặt chân vào giảng đường đại học, nhiều tân sinh viên trải qua cảm giác bỡ ngỡ, thậm chí "sốc" khi phải đối mặt với những thay đổi lớn. Đặng Anh Nhật, sinh viên năm 4 Trường ĐH Công nghệ TP.HCM, kể lại những ngày đầu chật vật ở ký túc xá: "Lần đầu xa nhà, mọi thứ đều lạ lẫm. Sống chung với bạn bè chưa từng quen biết, mỗi người một tính cách, phải mất thời gian để hòa hợp. Đồ ăn không hợp khẩu vị, giờ giấc sinh hoạt cũng phải tự quản lý, không ai nhắc nhở". Qua thời gian, Nhật học cách điều chỉnh thời gian học, làm thêm, chi tiêu hợp lý và xây dựng các mối quan hệ.
Tương tự, Nguyễn Vân Khánh, sinh viên năm cuối Trường ĐH Khoa học xã hội và nhân văn (ĐH Quốc gia TP.HCM), vẫn nhớ như in những ngày đầu nhập học: "Mọi thứ đều phải tự xoay xở: nấu ăn, đi lại, đăng ký môn học, tự chăm sóc bản thân. Trước đây ở nhà, ba mẹ lo hết, khi tự lập mới thấy khó. Có hôm mình vừa ăn mì gói vừa nhớ nhà, nhớ cơm mẹ nấu".
Bước chân vào đại học cũng là lúc các sinh viên xa nhà bắt đầu cuộc sống tự lập ẢNH: THẢO PHƯƠNG
Thạc sĩ tâm lý Võ Minh Thành, giảng viên Trường ĐH Sư phạm TP.HCM, cho biết có rất nhiều khó khăn khi các tân sinh viên bắt đầu cuộc sống tự lập. Đầu tiên phải kể đến tâm lý chưa thích nghi với sự thay đổi, nhiều bạn bị cuốn vào cảm giác tự do, dễ sa đà vào vui chơi, mất cân bằng giữa học tập và giải trí. Tiếp đến là sống chung với tập thể, mâu thuẫn dễ nảy sinh khi sống cùng bạn trọ hoặc làm việc nhóm do khác biệt về tính cách và quan điểm. Thứ ba là nhớ nhà và việc tự chăm sóc bản thân. Lần đầu xa gia đình, nhiều bạn chưa quen với việc tự lo ăn uống, sức khỏe, dẫn đến khó thích nghi. Cuối cùng là việc thay đổi cách học. Bậc đại học yêu cầu vận dụng kiến thức thực tế, trong khi nhiều bạn vẫn quen cách học thụ động từ phổ thông, khiến việc bắt nhịp với các môn học, đặc biệt là môn cơ sở ngành, trở nên khó khăn.
Rèn luyện kỹ năng tự lập
Để vượt qua những thử thách ban đầu, các tân sinh viên cần trang bị những kỹ năng không có trong giáo trình. Thạc sĩ Thành nhấn mạnh: "Các bạn cần học cách tự chăm sóc bản thân, từ ăn uống, quản lý thời gian đến đối diện với cám dỗ. Quan trọng hơn, cần xác định mục tiêu học tập cụ thể, lập kế hoạch chi tiết cho từng học kỳ, từng tuần và chủ động xây dựng các mối quan hệ với bạn bè, anh chị khóa trên để học hỏi kinh nghiệm".
Để không bị “sốc” khi thay đổi môi trường sống và học tập, các bạn trẻ cần chuẩn bị tâm lý và trang bị những kỹ năng cần thiết ẢNH: THẢO PHƯƠNG
Bên cạnh đó, kỹ năng xây dựng mối quan hệ cũng đóng vai trò quan trọng. Chủ động làm quen với bạn bè, tham gia các hoạt động phong trào hay câu lạc bộ giúp sinh viên mở rộng mạng lưới hỗ trợ, học hỏi từ anh chị khóa trên và giảm cảm giác cô đơn. Thạc sĩ Thành khuyên: "Đừng ngại hỏi giảng viên về phương pháp học tập phù hợp. Sự chủ động sẽ giúp các bạn hòa nhập nhanh hơn".
Ngoài ra, việc quản lý tài chính cũng là thử thách lớn với tân sinh viên. Nhiều bạn lần đầu phải tự cân đối chi tiêu, từ tiền trọ, ăn uống đến các khoản phát sinh. Thạc sĩ Nguyễn Anh Khoa, Phó giám đốc Trung tâm tham vấn tâm lý và hỗ trợ pháp luật, Trường ĐH Kinh tế - Tài chính TP.HCM, khuyên: "Các bạn nên lập ngân sách chi tiêu hằng tháng, ghi chép cẩn thận và tránh chi tiêu theo cảm hứng. Điều này giúp hạn chế tình trạng "cháy túi" giữa tháng".
Học đại học là một hành trình đầy thử thách nhưng cũng là cơ hội để các bạn trẻ trưởng thành ẢNH: THẢO PHƯƠNG
Thạc sĩ Khoa cho rằng trong môi trường đại học ít sự ràng buộc, để rèn luyện kỷ luật bản thân, tân sinh viên cần chuẩn bị tinh thần và thái độ đúng đắn. Bên cạnh đó, việc duy trì thói quen lành mạnh cũng là yếu tố then chốt. Nhiều sinh viên thay đổi giờ giấc, thức khuya chơi game hoặc bỏ bê sức khỏe khi lên đại học. "Hãy giữ thói quen tốt như ăn uống điều độ, tập thể dục và dậy sớm. Sức khỏe tốt giúp các bạn học tập hiệu quả hơn", thạc sĩ Khoa khuyến nghị.
Bên cạnh đó, theo thạc sĩ Nguyễn Anh Khoa, cha mẹ và nhà trường cũng nên chú trọng việc hỗ trợ tân sinh viên trong giai đoạn này. "Ở tuổi 18, đây vẫn là giai đoạn chuyển tiếp tâm lý từ vị thành niên sang trưởng thành, đòi hỏi cả sự động viên và những giới hạn nhất định từ gia đình. Cha mẹ nên hỗ trợ để các bạn tự tin trưởng thành. Nhà trường và giảng viên cần quan tâm đến đời sống tâm lý của sinh viên, không chỉ tập trung vào truyền đạt kiến thức. Những tương tác tích cực, vui vẻ giữa thầy cô và sinh viên sẽ khơi dậy hứng thú học tập, giúp các bạn, đặc biệt là sinh viên xa nhà, nhanh chóng thích nghi với môi trường mới", thạc sĩ Khoa chia sẻ.
Theo Thảo Phương/ Thanh niên
https://thanhnien.vn/nhung-ky-nang-khong-co-trong-giao-trinh-18525080919141203.htm