Vì sao dùng AI phân tích thị trường?

Chị Nguyễn Thị Hồng Thanh (37 tuổi), chủ chuỗi thương hiệu đặc sản Đà Lạt, kinh doanh trên đường Thành Thái, P.Diên Hồng, TP.HCM (trước đây là P.14, Q.10, TP.HCM), cho biết đã biến công cụ AI thành… chuyên gia phân tích thị trường.

Chị Thanh cho biết vào năm 2023, khi bắt đầu khởi nghiệp ở tỉnh Khánh Hòa, đã từng phải khảo sát thị trường trực tiếp. "Tôi thuê người đi khảo sát từng khách, tìm hiểu về thói quen, sở thích… suốt nửa tháng, tốn không ít chi phí", chị Thanh kể.

Tuy nhiên, khi bắt đầu mở rộng kinh doanh ở TP.HCM vào tháng 5 vừa qua, chị Thanh cho biết: "Chỉ dựa vào những từ khóa, đưa vào công cụ AI để được phân tích, cho ra kết quả". Chị Thanh cho rằng cách làm này tiện lợi, có kết quả nhanh chóng, không tốn nhiều tiền.

Không ít người trẻ khởi nghiệp đã sử dụng các công cụ AI để phân tích thị trường ẢNH: THANH NAM

Đặng Thị Mỹ Vân (27 tuổi), khởi nghiệp với cửa hàng kinh doanh thương hiệu mỹ phẩm thuần chay (các sản phẩm làm đẹp không chứa bất kỳ thành phần nào có nguồn gốc từ động vật, không thử nghiệm trên động vật – PV) trên đường Phạm Văn Đồng, P.Bình Lợi Trung, TP.HCM (trước đây là P.13, Q.Bình Thạnh, TP.HCM), cho biết nhờ sử dụng AI, đã không cần phải gửi bảng câu hỏi để khảo sát theo cách thông thường.

"Có người khuyên nên thuê đội ngũ chuyên phục vụ các dịch vụ truyền thông, quảng bá, quảng cáo cho doanh nghiệp để nghiên cứu thị trường. Nhưng tôi quyết định dùng AI. Và AI giúp tôi có thể ngay lập tức nắm xu hướng thị trường. AI tổng hợp mọi thứ rất nhanh", Vân cho hay.

Trên một số hội, nhóm ở Facebook, các thành viên thường chia sẻ biểu mẫu nhờ người khác tham gia khảo sát. Bên dưới, không ít bình luận cho rằng: "Thời nay, nên sử dụng AI để phân tích thị trường".

Chị Nguyễn Thị Hải Như (37 tuổi), chuyên gia giảng dạy khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của nhiều chương trình thuộc các sở khoa học và công nghệ trên toàn quốc, lý giải: "Sở dĩ có những người trẻ bỏ qua các phương pháp khảo sát truyền thống và dùng AI để phân tích thị trường vì nhìn được một số lợi ích dễ thấy. Chẳng hạn, AI có thể "đọc" hàng ngàn báo cáo trong vài giây, và dữ liệu AI tổng hợp đưa ra kết quả rất nhanh, không tốn nhiều thời gian như khi khảo sát thực tế mất cả tuần, thậm chí cả tháng. Nhiều công cụ AI miễn phí hoặc có phí thì cũng thấp hơn rất nhiều so với thuê đội khảo sát. Bên cạnh đó, AI có thể lấy dữ liệu từ hàng triệu bài đăng, bình luận, đơn hàng… trên mạng, trong khi khảo sát truyền thống bị giới hạn về phạm vi và mẫu".

Nếu chỉ dùng AI để phân tích thị trường mà bỏ qua các phương pháp khảo sát truyền thống dễ rơi vào tình cảnh kinh doanh ế ẩm ẢNH: THANH NAM

Dễ bị "lệch pha"

Tuy nhiên, theo chị Như, việc dùng AI phân tích thị trường thay cho khảo sát thực tế như là "con dao hai lưỡi", dẫn đến lợi bất cập hại. "Rủi ro có thể xảy ra, đó là có nguy cơ "lệch pha" với nhu cầu thật của khách hàng", chị Như nói.

Thực tế cho thấy, đã có trường hợp bị sốc khi kết quả khảo sát thị trường cho ra "một đằng", nhưng khi khởi nghiệp thật lại có kết quả "một nẻo".

Anh Huỳnh Minh Tuấn (31 tuổi), chủ thương hiệu về nước uống trái cây trên đường Ba Tháng Hai, P.Phú Thọ, TP.HCM (trước đây là P.15, Q.11, TP.HCM), kể về chuyện bản thân vỡ mộng vì lệ thuộc vào AI.

"Ai phân tích cho tôi thấy những xu hướng đang "hot", người tiêu dùng thích vị này, hình ảnh kia... Tôi làm theo y chang, nhưng khi bán ra thì không thu hút khách hàng. Việc khởi nghiệp trở nên èo uột. Hóa ra, dữ liệu AI dựa vào người dùng mạng xã hội ở những tỉnh, thành khác, khu vực khác, chứ không phản ánh một cách bao quát về thị trường mà tôi nhắm đến. Chưa kể, nếu khảo sát trực tiếp, sẽ được khách hàng chia sẻ về cảm xúc, thói quen văn hóa, những vấn đề liên quan trải nghiệm tại chỗ… Đấy là những thứ không thể hiện trong dữ liệu số và AI không thể cho ra kết quả", anh Tuấn kể.

Ông Lê Hoài Phong, Phó giám đốc Công ty Lotus Holdings, P.Trung Mỹ Tây, TP.HCM (trước đây thuộc P.Tân Chánh Hiệp, Q.12, TP.HCM), cho rằng: "Khảo sát thực tế không chỉ để lấy số liệu, mà còn để quan sát hành vi, cảm xúc, môi trường tiêu dùng. Ví dụ, khi phỏng vấn trực tiếp, có thể thấy khách hàng ngập ngừng, ánh mắt họ sáng lên hay cau mày. AI không thể cảm nhận điều đó".

Ông Phong nói thêm: "Khi bỏ qua khảo sát thực tế có thể dẫn đến việc sai lệch mẫu dữ liệu, thiếu bối cảnh địa phương, ví dụ có thể hiểu được thị hiếu ở một số phường ở TP.HCM, nhưng không thể hiểu được thị hiếu người dùng ở một số xã ở TP.HCM. Có thể rơi vào trường hợp dữ liệu lỗi thời, AI đưa ra kết quả chỉ phản ánh một nhóm khách hàng nhất định. AI đọc thị trường không phải lúc nào cũng "chuẩn không cần chỉnh". Ngoài ra, khi không khảo sát thực tế, dễ bỏ lỡ cơ hội sáng tạo. Vì tiếp xúc trực tiếp với khách hàng có thể sẽ gợi ra ý tưởng sản phẩm mới, điều mà AI khó gợi mở nếu dữ liệu chưa tồn tại".

Nếu kết hợp cả việc ứng dụng AI lẫn các phương pháp khảo sát truyền thống có thể đem lại kết quả chính sát hơn trong nghiên cứu thị trường ẢNH: THANH NAM

Theo bà Trần Thị Diệu Hiền, Giám đốc Công ty TNHH Skill Media, P.Phước Long, TP.HCM (trước đây là P.Phước Bình, TP.Thủ Đức, TP.HCM), sử dụng AI trong phân tích thị trường đã và đang là xu hướng toàn cầu. Nhiều báo cáo cho thấy các doanh nghiệp vừa và nhỏ đã ứng dụng ít nhất một công cụ AI trong phân tích thị trường, phân tích hành vi người tiêu dùng. "Nhưng nếu chăm chăm ứng dụng AI vào phân tích thị trường mà bỏ qua khảo sát thực tế, nguy cơ hiểu sai thị trường và ra quyết định sai lầm là hoàn toàn có thật. Lúc đó, khởi nghiệp dễ thất bại, đôi khi cho ra đời những sản phẩm không đáp ứng được thị hiếu người tiêu dùng", bà Hiền nói.

Bà Hiền chia sẻ: "Theo tôi, nên kết hợp cả hai phương pháp thì sẽ là lựa chọn đúng đắn. Nghĩa là không xem AI là "bùa hộ mệnh" duy nhất, mà cần có cả việc khảo sát thực tế. AI phân tích dữ liệu, đưa ra bức tranh tổng quát, còn khảo sát truyền thống sẽ giúp người trẻ khởi nghiệp hiểu về thị trường một cách chi tiết".

Bà Như cũng chung quan điểm: "Dùng AI để lọc và định hướng, còn phương pháp khảo sát trực tiếp giúp hiểu thị trường nhanh và sâu nhất. Sự phối hợp thông minh này có thể giúp khởi nghiệp thành công".

Theo Thanh Nam/ Thanh niên

https://thanhnien.vn/khoi-nghiep-co-thanh-cong-neu-chi-can-dung-ai-phan-tich-thi-truong-18525081309004007.htm