Crowdsourced learning nghĩa là gì?

Theo Đặng Ánh Quỳnh (26 tuổi, ngụ ở 200 Nguyễn Đình Chính, P.Phú Nhuận, TP.HCM; trước đây là P.11, Q.Phú Nhuận, TP.HCM), crowdsourced learning được hiểu là học từ cộng đồng, từ mạng xã hội. "Người trẻ thích học theo trào lưu này. Qua đó, sẽ học ngoại ngữ từ các kênh TikTok, luyện IELTS qua YouTube, học thiết kế đồ họa trong các nhóm Facebook, thậm chí học tâm lý học từ podcast hay hội, nhóm yêu sách…", Quỳnh kể.

Vũ Thị Quỳnh Anh (24 tuổi, ngụ ở đường 18, P.Hiệp Bình, TP.HCM; trước đây là P.Hiệp Bình Chánh, TP.Thủ Đức, TP.HCM), cho hay cứ vào buổi tối là vào nhóm Discord DevViet trên Facebook, nơi hàng ngàn người trẻ cùng chia sẻ tài nguyên học lập trình. 

"Tụi mình học qua livestream của một anh kỹ sư người Việt làm việc ở Google. Có hôm hơn 2.000 người xem cùng lúc. Không cần đóng học phí, không ràng buộc, chỉ cần chịu khó theo dõi và hỏi khi không hiểu", Anh cho hay.

Thay vì học ở những lớp học truyền thống thì người trẻ có xu hướng tìm học qua những cộng đồng trên mạng xã hội, được gọi là crowdsourced learning ẢNH: THANH NAM

Nguyễn Đức Lộc, sinh viên Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật TP.HCM, kể: "Em tham gia các hội, nhóm người hâm mộ một ca sĩ người Hàn Quốc. Nhờ vậy, đã học được ngôn ngữ này".

Câu chuyện của Lộc không hiếm. Trên TikTok, hàng loạt kênh dạy tiếng Hàn, tiếng Anh, tiếng Trung có lượng người theo dõi lên đến hàng triệu thành viên. Chủ các kênh dùng clip ngắn, dễ hiểu, xen lẫn giải trí để truyền đạt kiến thức. Lộc nói: "Cách dạy "bite-sized" (kiến thức nhỏ, dễ nuốt) khiến người xem cảm thấy nhẹ nhàng hơn so với giáo trình khô cứng".

Nguyễn Minh Tâm (28 tuổi, ngụ ở chung cư Opal Garden, P.Hiệp Bình, TP.HCM; trước đây là P.Hiệp Bình Chánh, TP.Thủ Đức, TP.HCM), cho hay: "Tôi học cách làm video quảng cáo bằng chính TikTok. Có người hướng dẫn chỉnh màu, chèn nhạc, viết nội dung hấp dẫn… Tất cả đều miễn phí. Tôi thử áp dụng và kiếm được công việc freelance (tự do) nhờ vậy".

Theo Tâm, "học cộng đồng" không chỉ giúp tiết kiệm chi phí mà còn "tạo cảm hứng", vì mỗi người vừa là người học vừa có thể là người dạy. "Hôm nay tôi học từ người khác, mai tôi chia sẻ lại những gì mình biết. Nó thành một vòng tròn tri thức mở", Tâm nói.

Không ít người trẻ tham gia trào lưu crowdsourced learning, học kiến thức ở khắp các lĩnh vực qua những cộng đồng, hội, nhóm ẢNH: THANH NAM

Học đúng cách thế nào?

Lê Phi Hùng (29 tuổi), nghiên cứu sinh tiến sĩ ngành thống kê và khoa học dữ liệu tại ĐH Johns Hopkins (Mỹ), cho biết khác với mô hình lớp học truyền thống, crowdsourced learning không có giáo viên trung tâm mà là một mạng lưới mở. Và bất kỳ ai có kiến thức đều có thể chia sẻ, và bất kỳ ai có nhu cầu đều có thể học.

Hùng nói: "Người trẻ hiện nay không muốn ngồi nghe giảng 2 tiếng nữa. Họ muốn học từ người thật, ví dụ thật, theo kiểu vừa học vừa làm. Cộng đồng học tập là nơi người học hỗ trợ lẫn nhau, đặt câu hỏi, cùng làm dự án nhỏ, hiệu quả gấp nhiều lần việc chỉ đọc sách".

Cũng theo Hùng: "Cách học này tạo cảm giác gần gũi, "phi học thuật" nhưng đầy tính thực tế. Các nhóm học code hay ngoại ngữ thường chia nhỏ thành nhóm 3 – 5 người, đặt mục tiêu cùng nhau, livestream tổng kết hằng tuần. Không ít người trẻ đã xây dựng sự nghiệp chỉ nhờ học từ cộng đồng: mở kênh dạy lại, nhận dự án freelance, thậm chí khởi nghiệp".

Tuy nhiên, như mọi trào lưu học tập mở, crowdsourced learning không tránh khỏi những rủi ro. Đỗ Huỳnh Việt (28 tuổi), nghiên cứu sinh tiến sĩ ngành khoa học máy tính, ĐH Wisconsin-Madison (Mỹ), người có kinh nghiệm làm việc tại nhiều công ty công nghệ ở Canada và Mỹ, cho rằng hiện nay có không ít nội dung "dạy học" trên TikTok hay YouTube rơi vào tình trạng thiếu kiểm định, thiếu chuyên môn, thậm chí sai lệch nghiêm trọng. "Có những clip dạy tiếng Anh, hướng dẫn phát âm sai hoàn toàn. Nếu học sinh xem nhiều thì sẽ hình thành thói quen sai. Khi vào lớp, phải mất thời gian sửa lại. Hay cũng có cộng đồng dạy về kỹ năng "AI marketing" trên Facebook. Tôi có xem và sau có phát hiện nhiều bài là thông tin sai".

Vì lẽ đó, Việt cho rằng: "Học từ cộng đồng đòi hỏi tự giác và kỹ năng chọn lọc thông tin cao, điều mà không phải ai cũng có. Nếu không biết phân biệt nguồn uy tín, sẽ dễ "lọt" vào bẫy thông tin ảo, hoặc sa đà xem clip giải trí mà quên mục đích học tập".

Cũng theo Việt: "Học từ cộng đồng là biểu hiện của tinh thần dân chủ trong tri thức, rất đáng khuyến khích. Nhưng nếu thiếu cơ chế kiểm chứng, thiếu hướng dẫn, nó dễ trở thành "học qua miệng truyền miệng" chứ không còn là giáo dục. Vậy nên, điều quan trọng là kết hợp giữa học cộng đồng và học chính thống. Nhà trường có thể khuyến khích sinh viên học thêm từ các nguồn mở, nhưng cần rèn cho họ khả năng phản biện, phân tích nguồn thông tin. Không nên phủ nhận cái mới, mà cần dạy cách sử dụng nó đúng".

Chia sẻ kinh nghiệm về cách để tham gia trào lưu crowdsourced learning, học từ cộng đồng một cách đúng đắn, Hùng nói: "Để tận dụng được lợi thế của crowdsourced learning, người trẻ cần lưu ý nhiều điều. Như xác định rõ mục tiêu học để làm gì, đạt kỹ năng nào, trong bao lâu?... Không nên học lan man chỉ vì "mọi người đang học". Cũng phải kiểm chứng nguồn thông tin, ưu tiên người chia sẻ có bằng cấp, kinh nghiệm thực tế hoặc được cộng đồng uy tín xác nhận. Nên kết hợp học cộng đồng và học chính thống. Nghĩa là lấy lớp học làm nền, còn học online để mở rộng".

Việt thì nói: "Chia sẻ có chọn lọc, đừng vội "truyền dạy" lại khi chưa hiểu rõ. Trách nhiệm của người chia sẻ là đảm bảo thông tin chính xác. Người trẻ cần giữ kỷ luật bản thân, vì học qua những cộng đồng trên mạng xã hội dễ bị sao nhãng. Cần đặt lịch, theo dõi tiến độ và đánh giá kết quả định kỳ. Song song đó, đòi hỏi người học trẻ phải trưởng thành hơn về tư duy chọn lọc, phản biện và tự học".

Theo Việt, crowdsourced learning là xu hướng không thể đảo ngược trong thời đại số. Vấn đề ở chỗ không phải là "học từ ai", mà là "học đúng cách".

Theo Thanh Nam/ Thanh niên

https://thanhnien.vn/trao-luu-crowdsourced-learning-la-gi-185251103144555852.htm