Voọc chà vá chân nâu được xếp hạng rất nguy cấp (CR) trong Sách đỏ thế giới và nguy cấp trong sách đỏ Việt Nam. Pháp luật Việt Nam nghiêm cấm săn bắt, buôn bán voọc chà vá chân nâu dưới mọi hình thức. Có rất nhiều tên gọi khác nhau, trong đó tên gọi phổ biến là voọc chà vá chân nâu ngoài ra còn có tên khác như chà vá chân đỏ, khỉ chú lính, con giấu đầu hở đuôi, con dọc… Mỗi cái tên khác nhau đều có cách lý giải riêng của từng vùng miền và đặc điểm riêng biệt để nhận dạng. 

 Voọc chà vá chân nâu là một loài khỉ ăn lá quý hiếm chỉ sống ở Việt Nam, Lào và Campuchia. Với bộ lông rực rỡ có 5 màu là đen, xám, trắng, nâu đỏ và cam, voọc chà vá chân nâu được mệnh danh là nữ hoàng linh trưởng.

Nhiếp ảnh gia Phạm Phùng cho biết, việc chụp được nữ hoàng linh trưởng không hề dễ dàng, bởi phải phụ thuộc nhiều vào thời tiết. Khi trời mát mẻ, voọc thường ra ngoài kiếm ăn, nhưng vào những ngày nắng gắt hoặc mưa gió, chúng ẩn mình trong tán cây, rất khó phát hiện. Anh cũng chia sẻ, loài này khá nhạy cảm, dễ hoảng sợ khi có người lạ đến gần hoặc khi xe máy chạy nhanh

ẢNH: PHẠM PHÙNG

Anh Phạm Phùng cho biết, để chụp được voọc chà vá, các nhiếp ảnh gia thường phải đi từ sáng sớm hoặc vào buổi chiều mát, giữ khoảng cách an toàn từ 6 - 10 m để không làm chúng hoảng sợ

ẢNH: PHẠM PHÙNG

Voọc chà vá chân nâu trưởng thành có trọng lượng cơ thể trung bình ở con đực và con cái tương ứng 11 kg và 8,44 kg. Kích thước thân trung bình khoảng 61 cm ở con đực và 55 cm ở con cái. Ở con đực có 2 túm lông trắng ở hai góc phía trên gốc đuôi hình tam giác, có đôi mắt hơi xếch, tay dài hơn chân. Trong ảnh là gia đình voọc ở bán đảo Sơn Trà, Đà Nẵng

ẢNH: PHẠM PHÙNG

Cách đây không lâu, anh Phạm Phùng khi đang chụp hình ở Bãi Cát Vàng (bán đảo Sơn Trà) phát hiện con voọc chà vá chân nâu bị sợi cáp siết chặt vào chân trước, không thể di chuyển. Con voọc chà vá chân nâu bị mắc bẫy khi đang đi ăn quả sung

ẢNH: PHẠM PHÙNG

Con voọc chà vá chân nâu rên rỉ trong cơn đau đớn, cánh tay bị gãy hở xương, mắc chặt trong bẫy, không thể di chuyển trên cành cây. Anh Phạm Phùng leo lên cây, dùng kiềm cắt đứt bẫy cáp, kịp thời giải thoát cho nữ hoàng linh trưởng quý hiếm

ẢNH: PHẠM PHÙNG

Anh Phạm Phùng mong sẽ không còn bất kỳ con voọc chà vá chân nâu nào bị sa vào bẫy

ẢNH: PHẠM PHÙNG

Loài voọc chà vá chân nâu thuộc nhóm khỉ cựu lục địa, bộ linh trưởng, họ khỉ và chi chà vá. Trong cùng chi chà vá còn có 2 loài khác gần giống với voọc chà vá chân nâu là voọc chà vá chân xám và voọc chà vá chân đen. Về cơ bản, ngoại hình và tập tính của 3 loài này khá giống nhau, chỉ khác nhau đặc trưng ở màu sắc chân là nâu, xám và đen

ẢNH: BÙI THANH LANG

Voọc chà vá chân nâu sống trong các khu rừng thường xanh mưa mùa nhiệt đới, rừng nửa rụng lá, đôi khi là rừng thứ sinh thường xanh, rừng núi đá vôi, hoặc rừng hỗn giao cây lá rộng và cây lá kim. Chúng thường chỉ sinh sống, di chuyển trên các tầng tán cây cao trong rừng nhưng thỉnh thoảng vẫn xuống đất để uống nước hoặc ăn đất để bổ sung thêm chất khoáng

ẢNH: BÙI THANH LANG

Voọc chà vá chân nâu là nhóm động vật hoạt động ban ngày, sống chủ yếu trên cây. Chúng thường lựa chọn các cây cao, to, tán dày để ngủ. Các cây thường được chọn làm chỗ ngủ thường ở vị trí khuất gió và chúng sẽ quay trở lại ngủ ở đó nhiều lần

ẢNH: BÙI THANH LANG

Ở Việt Nam, voọc chà vá chân nâu chỉ phân bố trong các khu rừng của loài từ Nghệ An đến Kon Tum. Hiện chưa có đánh giá toàn bộ số lượng của loài này. Tại Đà Nẵng, nơi tập trung một số lượng lớn voọc chà vá chân nâu có thể quan sát dễ dàng ngoài tự nhiên với số lượng là khoảng 1.300 con

ẢNH: LÊ QUANG

Thức ăn của chúng chủ yếu bao gồm lá cây nhiều chất xơ, thỉnh thoảng chúng vẫn ăn thêm quả hoặc hạt tùy theo mùa khác nhau

ẢNH: LÊ QUANG

Voọc chà vá chân nâu mang thai kéo dài trong khoảng từ 165 - 190 ngày, con cái thường sinh một con, hiếm khi sinh đôi. Con non khi chào đời mắt đã mở to và bám vào mẹ một cách bản năng

ẢNH: LÊ QUANG

Săn bắt và mất môi trường sống là nguyên nhân làm số lượng chủng quần của voọc suy giảm nghiêm trọng

ẢNH: LÊ QUANG

Theo Dương Lan/ Thanh niên

https://thanhnien.vn/vooc-cha-va-chan-nau-quy-hiem-khoanh-khac-giai-cuu-tren-ban-dao-son-tra-185251020094058647.htm