Đọc xong đoạn kết “ Đoạn trường tân thanh”, hai anh em Nguyễn Thiện, Nguyễn hành đều cảm nhận, “ Đoạn trường tân thanh” không chỉ là giấc mơ mà còn là sự giải thoát nỗi bồn cùng cực của chú. chú Bảy đã lấy chuyện nước người để nói chuyện nước mình, để bày tỏ thái độ của người trí thức trước cường quyền phong kiến. Tuy nhiên, từ lâu, sự chết non ám ảnh dân làng và cả gia tộc, ít ai qua được tuổi năm mươi ba. Chú Bảy
đã năm mươi tuổi.
Hiệu trước khi thoát li khỏi làng đã kể lại đầu đuôi chuyện anh với Thành cho Thỉnh biết. Hoá ra chuyện tình duyên của hai người không đi tới nơi tới trốn...
Lão Thích nhờ sự biết người, biết ta mà thoát được vụ đấu tố thời cải cách ruộng đất và trở thành một thành viên tích cực tham gia cách mạng, trở thành...
Thỉnh muốn đưa vụ việc của cô Thành ra toà kiện cho biết tay nhà Hiệu nhưng bị lão Thích ngăn cản, bảo anh suy nghĩ cho kĩ, nhưng ông Thích lại ủng hộ...