Con nhà nghèo là tiểu thuyết của Hồ Biểu Chánh xuất bản năm 1930, được xây dựng với hai tuyến nhân vật là giới điền chủ quyền thế và giới tá điền bị trị, trong một xã hội thuở giao thời giữa phong kiến và Tây hóa. Cô Tư Lựu con nhà tá điền, bố mẹ mất sớm, có hai người anh là cai tuần Bưởi và Ba Cam. Cai tuần Bưởi là tá điền của bà Cai Hiếu và vợ chồng cậu Hai Nghĩa, còn Ba Cam làm tài xế xe hơi cho một ông thầy kiện ở Sài Gòn.
Ông đốc Minh một mặt chăm nom thuốc thang cho Huy lại săn sóc đến hai mẹ con Mai khiến cô không biết làm cách nào để đền đáp lại ơn đó cho xứng. Về phần...
Hai chị em Mai ra đi thì gặp được bà Cán – một người bán hàng quà cho học trò cổng trường Bưởi tận tình giúp đỡ. Bà Cán giao gánh hàng cho Mai hàng ngày...
Bà án vì không cho phép chàng chính thức hóa cuộc hôn nhân vụng trộm đã tìmcách lợi dụng tính đa nghi của con trai mà bắt Mai phải rời đi một thời gian và...
Lộc đến thăm mẹ xin phép được chính thức lấy Mai và cũng là để bày tỏ nỗi đau đớn của mình với mẹ. Bà Án, tuy rất uất giận nhưng khi nghe tin Mai đã có...