Con nhà nghèo là tiểu thuyết của Hồ Biểu Chánh xuất bản năm 1930, được xây dựng với hai tuyến nhân vật là giới điền chủ quyền thế và giới tá điền bị trị, trong một xã hội thuở giao thời giữa phong kiến và Tây hóa. Cô Tư Lựu con nhà tá điền, bố mẹ mất sớm, có hai người anh là cai tuần Bưởi và Ba Cam. Cai tuần Bưởi là tá điền của bà Cai Hiếu và vợ chồng cậu Hai Nghĩa, còn Ba Cam làm tài xế xe hơi cho một ông thầy kiện ở Sài Gòn.
Sau cuộc nổi dậy, vì đã công khai lộ mặt nên Hai Thanh không thể trụ lại được nữa, cô đành phải đem theo con ra rừng. Cùng đi với Hai Thanh còn có Nghĩa,...
Thời gian thử thách tuy ngắn nhưng Hai Thanh đã tỏ rõ những phẩm chất tốt đẹp của mình. Đối với công việc thì tận tụy, đối với kẻ thù thì cương quyết,...
Ngày đầu tiên đến với cách mạng, công việc của Hai Thanh là chuyên chở thuốc nổ từ Long Khánh về Bình Dương. Sau chuyến đầu đầu tiên trót lọt, nhiệm vụ...