Đức Phúc nâng cao cúp quán quân. (Ảnh SPUTNIK)

Thành công này tiếp tục khẳng định thương hiệu, bản sắc văn hóa Việt Nam trên trường quốc tế.

Giá trị truyền thống chắp cánh thành công

Tối 20/9, tại Moskva (Nga), ca sĩ Đức Phúc đã làm nên lịch sử khi vượt qua các thí sinh đến từ 22 quốc gia đăng quang ngôi quán quân Cuộc thi Âm nhạc quốc tế Intervision 2025 với điểm số hoàn toàn cách biệt. Cụ thể điểm tốp 3 lần lượt là: Việt Nam 422 điểm, Kyrgyzstan 373 điểm và Qatar 369 điểm.

Phần trình diễn của Đức Phúc là ca khúc “Phù Đổng Thiên Vương”, một tác phẩm mang đậm bản sắc dân tộc. Chia sẻ về tiết mục dự thi, Đức Phúc cho biết anh và ê-kíp đã chuẩn bị kỹ lưỡng từ âm nhạc đến hình ảnh, kết hợp yếu tố sử thi với âm nhạc hiện đại để truyền tải ý chí kiên cường, tinh thần đoàn kết và khát vọng vươn lên của dân tộc. Đáng chú ý tiết mục biểu diễn có lồng đoạn rap bằng ba ngôn ngữ Việt-Anh-Nga truyền tải thông điệp: “Ngày hôm nay chúng ta cùng nhau làm nên lịch sử”.

Tiết mục dự thi của Đức Phúc đã thật sự làm nóng bầu không khí của đêm thi với những tràng vỗ tay tán thưởng vang lên không ngớt. Theo đánh giá của giới chuyên môn, đây là chiến thắng lớn của một ca sĩ Việt Nam kể từ năm 1981, khi nghệ sĩ Ái Vân giành giải thưởng lớn tại Liên hoan Âm nhạc quốc tế Sopot (Ba Lan), đánh dấu bước ngoặt mới trong hành trình vươn ra thế giới của âm nhạc Việt. Nhiều người xúc động rưng rưng khi chứng kiến lá cờ đỏ sao vàng tung bay trên màn hình LED khổng lồ, và tên Việt Nam liên tục vang lên trong lễ trao giải.

Theo Cục Hợp tác quốc tế (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch), chiến thắng của Đức Phúc không chỉ là một khoảnh khắc lịch sử của âm nhạc đương đại Việt Nam, mà còn là một dấu ấn rực rỡ của văn hóa đối ngoại Việt Nam. Thành công này khẳng định tài năng của nghệ sĩ Việt Nam, đồng thời thể hiện hiệu quả của công tác hợp tác quốc tế, đưa âm nhạc và bản sắc Việt Nam đến gần hơn với khán giả toàn cầu, góp phần quốc tế hóa văn hóa Việt Nam.

Thành công của Đức Phúc không phải là trường hợp cá biệt, mà là minh chứng tiêu biểu về một hiện tượng văn hóa đang lan tỏa mạnh mẽ: Các nghệ sĩ trẻ của Việt Nam ngày càng ý thức sâu sắc về giá trị truyền thống, từ đó có những cách thức khai thác sáng tạo, mới mẻ, kết hợp giữa truyền thống và hiện đại, tạo nên sự khác biệt, chinh phục khán giả toàn cầu.

Cách đây ít lâu, vào tháng 7/2025, tại Sing! Asia 2025 diễn ra tại Trung Quốc, ca sĩ Phương Mỹ Chi đã giành vị trí tốp 3, nhờ những phần biểu diễn đậm chất dân gian, như tiết mục mashup Lý Bắc Bộ (kết hợp các làn điệu dân ca Bắc Bộ như “Bà còng đi chợ trời mưa”, “Lý cây đa”, “Đẩy xe bò”…) với múa trống cơm, múa võ Vovinam. Hay tiết mục “Quê em mùa nước lũ”, kết hợp áo tứ thân và dân ca Nam Bộ, cùng với đó là sự lồng ghép khéo léo hình ảnh đồng quê, sông nước Việt Nam vào sân khấu hiện đại, đã nhận được “cơn mưa” lời khen từ giám khảo về “sức sống mãnh liệt của văn hóa Á Đông”.

Tương tự, tháng 5/2025, ca sĩ Tùng Dương, đã trở thành nghệ sĩ Việt Nam đầu tiên được vinh danh tại Lễ trao giải thưởng Âm nhạc Nhật Bản -Music Awards Japan (MAJ) 2025 ở hạng mục Giải thưởng Cống hiến. Phần trình diễn của Tùng Dương được đánh giá cao nhờ khả năng biến tấu các loại hình nghệ thuật dân gian thành bản phối mang hơi thở đương đại, khẳng định tiềm năng và sự đặc sắc của âm nhạc Việt trên bản đồ âm nhạc thế giới.

Trước đó, năm 2019, ca sĩ Hoàng Thùy Linh đã đoạt giải “Nghệ sĩ Việt Nam xuất sắc châu Á” ở giải Mnet Asian Music Awards (MAMA) tại Hàn Quốc. Với các sản phẩm âm nhạc đậm chất dân gian như “Để Mị nói cho mà nghe”, “Tứ phủ”,... Hoàng Thùy Linh đã tích cực kết nối, quảng bá văn hóa Việt Nam với bạn bè quốc tế.

Hướng đi triển vọng

Hiện tượng nhiều nghệ sĩ trẻ khai thác thành công bản sắc văn hóa dân tộc để chinh phục khán giả quốc tế phản ánh một sự chuyển hướng tích cực trong quan điểm và thực hành nghệ thuật. Từ đây cho thấy các giá trị truyền thống không hề cứng nhắc hay có tính khép kín, xa lạ với đời sống hiện đại, mà hoàn toàn có thể trở thành nguồn cảm hứng, chất liệu quý giá để sáng tạo, và tạo lợi thế cạnh tranh trong bối cảnh toàn cầu hóa.

Tiến sĩ Lư Thị Thanh Lê, giảng viên Trường Khoa học liên ngành và Nghệ thuật, Đại học Quốc gia Hà Nội đánh giá cao việc các nghệ sĩ trẻ đã tìm thấy trong kho tàng truyền thống nguồn tài nguyên rất tốt để có thể sáng tạo những chất liệu, sản phẩm mới phục vụ đời sống đương đại nhưng vẫn đậm nét dân tộc, qua đó vừa góp phần bảo tồn, giúp mọi người biết nhiều hơn về văn hóa Việt Nam, vừa có thêm các sản phẩm mới chất lượng, thu hút công chúng.

Cũng cần nhìn nhận rằng, bên cạnh yếu tố cá nhân như tài năng, lòng đam mê, sự đầu tư của các nghệ sĩ thì môi trường, chính sách và sự hỗ trợ từ cơ quan chức năng những tổ chức văn hóa, truyền thông đóng vai trò rất quan trọng. Như chiến thắng của Đức Phúc tại Intervision 2025, ngoài nỗ lực của bản thân và ê-kíp sáng tạo, không thể không ghi nhận “con mắt xanh” và tạo điều kiện rất lớn từ Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Đại sứ quán,... để phần trình diễn Việt Nam được dàn dựng, quảng bá chuyên nghiệp.

Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông bày tỏ: “Chiến thắng của Đức Phúc là niềm tự hào chung của âm nhạc Việt Nam. Đây không chỉ là thành quả cá nhân của nghệ sĩ, mà còn thể hiện sự chuẩn bị nghiêm túc, bài bản của Bộ trong việc lựa chọn, đào tạo và hỗ trợ các tài năng âm nhạc trẻ vươn ra quốc tế. Bộ sẽ tiếp tục tạo điều kiện để nhiều nghệ sĩ Việt Nam được tỏa sáng ở những sân khấu lớn của thế giới”.

Thành công của các nghệ sĩ Việt Nam trên đấu trường âm nhạc quốc tế thời gian qua minh chứng rằng bản sắc văn hóa dân tộc chính là đôi cánh vững chãi, giúp nghệ sĩ ghi dấu ấn và tỏa sáng. Đây cũng cách thức hữu hiệu để quảng bá hình ảnh đất nước con người Việt Nam ra với thế giới. Những chiến thắng này, vì thế, vượt xa giá trị, thành công của riêng cá nhân mà trở thành niềm tự hào của cả cộng đồng, khơi dậy lòng yêu nước, trân trọng những giá trị mà cha ông đã để lại.

Để đưa bản sắc Việt vươn xa hơn nữa, cùng với âm nhạc, rất cần được mở rộng, phát huy ở các lĩnh vực nghệ thuật khác như điện ảnh, sân khấu, nhiếp ảnh, văn học... Việt Nam đang đứng trước nhiều triển vọng và cơ hội để phát triển công nghiệp văn hóa, nhất là trong bối cảnh thời đại số mang lại lợi thế lớn, với các nền tảng trực tuyến giúp các loại hình nghệ thuật dễ dàng tiếp cận công chúng toàn cầu.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Thu Phương (Viện trưởng Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam) cho rằng, Việt Nam cần chuyển hóa tài nguyên mềm văn hóa qua kênh truyền dẫn phù hợp tạo sức hấp dẫn, thu hút trong giao lưu quốc tế, từ đó khai thác lợi thế để phát triển công nghiệp văn hóa.

Tuy nhiên, bên cạnh cơ hội cũng đang đặt ra không ít thách thức. Áp lực cạnh tranh gay gắt trong hội nhập quốc tế, đòi hỏi âm nhạc nói riêng và văn hóa, nghệ thuật Việt Nam nói chung phải nỗ lực đổi mới nhưng vẫn phải giữ bản sắc, tránh nguy cơ mai một, biến tướng do ảnh hưởng các xu hướng ngoại lai.

Theo báo cáo của UNESCO, 70% nghệ thuật dân gian đang mai một do toàn cầu hóa. Do đó, ý thức bảo tồn các giá trị truyền thống cần được phát huy hơn nữa trong hoạt động sáng tạo cũng như trong nhận thức của cộng đồng. Với chính sách đúng đắn của Đảng, Nhà nước và chiến lược quốc gia về phát triển văn hóa trong kỷ nguyên mới, sự hợp sức của các nghệ sĩ và sự ủng hộ của cộng đồng, chúng ta hoàn toàn có thể kỳ vọng thêm nhiều “Phù Đổng” âm nhạc và các loại hình nghệ thuật khác sẽ tiếp tục tỏa sáng, khẳng định thương hiệu, bản sắc Việt Nam trên trường quốc tế.

Theo Phong Điệp/ Nhân Dân

https://nhandan.vn/quang-ba-hieu-qua-ban-sac-van-hoa-viet-nam-post909611.html