Bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC, cho biết RSV là virus gây viêm phổi, viêm phế quản, viêm tiểu phế quản nặng, khiến trẻ nhỏ và người cao tuổi phải nhập viện, nguy cơ tử vong. Bệnh để lại di chứng, làm nặng thêm các bệnh nền mạn tính như tim mạch, gan, thận, phổi mạn tính, đái tháo đường… Trong khi đó, bệnh hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu.

Chính vì vậy, các nhà khoa học, các tập đoàn dược phẩm vắc xin đã không ngừng nghiên cứu và phát triển vắc xin phòng ngừa RSV. Trong đó, vắc xin phòng RSV của Pfizer ứng dụng công nghệ protein tái tổ hợp nhắm vào hai phân nhóm virus phổ biến và nguy hiểm nhất RSV-A và RSV-B.

Nhiều mẹ bầu đến tiêm vaccine RSV và tham dự hội thảo chuyên đề về chăm sóc sức khỏe thai phụ và phòng ngừa RSV do VNVC tổ chức ngày 27.9

Ảnh: Mộc Thảo

Vắc xin do Pfizer sản xuất được chỉ định tiêm một mũi duy nhất cho thai phụ từ tuần 24-36 của thai kỳ và người lớn từ 60 tuổi trở lên. Tính đến tháng 9.2025, vắc xin này đã được phê duyệt sử dụng tại hơn 60 quốc gia và đưa vào chương trình tiêm chủng quốc gia ở nhiều nước.

Các dữ liệu lâm sàng cho thấy, tiêm vắc xin RSV trong thai kỳ giúp giảm 81,8% nguy cơ trẻ mắc nhiễm trùng hô hấp dưới nặng phải chăm sóc y tế trong 90 ngày đầu đời và duy trì hiệu lực bảo vệ 69,4% đến 6 tháng tuổi. Với người cao tuổi, vắc xin cho thấy hiệu lực giảm tới 88,9% nguy cơ mắc nhiễm trùng hô hấp dưới do RSV trong năm đầu tiên sau tiêm và duy trì bảo vệ kéo dài so với nhóm không tiêm.

"Sau nhiều năm chờ đợi, Việt Nam đã có vắc xin phòng RSV dành cho mẹ bầu và người lớn tuổi. Trong thời gian tới, VNVC sẽ tiếp tục nỗ lực đưa về thêm các loại vắc xin và kháng thể đơn dòng phòng RSV từ những tập đoàn vắc xin và dược phẩm hàng đầu thế giới, nhằm thêm cơ hội bảo vệ cho trẻ nhỏ và người trưởng thành", bác sĩ Chính chia sẻ.

Ngay trong ngày đầu ra mắt, VNVC đã ghi nhận hàng trăm thai phụ và người cao tuổi đăng ký tiêm vắc xin phòng RSV. Chị Trần Thị Thanh Phương, 32 tuổi, ở phường Bình Tiên, TP.HCM đang mang thai ở tuần thứ 34 cũng được chồng đưa đến tiêm ngừa.

Chị Trần Thị Thanh Phương tiêm vắc xin phòng viêm phổi, viêm tiểu phế quản… do RSV cho con tại Hệ thống Tiêm chủng VNVC ngày 27.9

Ảnh: Mộc Thảo

Là bác sĩ sản phụ khoa tại một bệnh viện ở TP.HCM, chị Phương hiểu rõ RSV là nguyên nhân hàng đầu gây viêm phổi, viêm tiểu phế quản và nhiều bệnh hô hấp nguy hiểm ở trẻ sơ sinh, trong khi triệu chứng ban đầu rất dễ nhầm lẫn với cảm lạnh thông thường khiến nhiều phụ huynh chủ quan. Chính vì vậy, ngay khi biết VNVC triển khai vắc xin phòng RSV, chị đã chủ động tiêm ngừa trong thai kỳ để truyền kháng thể thụ động cho con. "Tôi thấy rất may mắn vì mình đang ở đúng độ tuổi thai có thể tiêm ngừa RSV, giúp con được bảo vệ ngay từ khi chào đời", chị Phương chia sẻ.

Theo bác sĩ Chính, virus RSV dễ lây lan qua đường hô hấp khi hít phải hoặc tiếp xúc các giọt bắn chứa virus trên các bề mặt như mặt bàn, ghế, sàn nhà, thành giường… Trẻ mắc RSV thường khởi phát các triệu chứng như ho, hắt hơi, sổ mũi, quấy khóc. Bệnh có thể diễn biến bất ngờ khiến trẻ sốt cao, co giật, tím tái, bỏ bú, thở nhanh, thở rút lõm lồng ngực, suy hô hấp và dẫn đến tử vong, song chưa có thuốc điều trị đặc hiệu.

Tại Việt Nam, virus RSV lưu hành quanh năm và bùng phát mạnh vào mùa mưa. Hằng năm, các bệnh viện đều ghi nhận nhiều trẻ nhập viện vì viêm phổi, viêm tiểu phế quản và các ca tử vong do RSV. Nghiên cứu tại các bệnh viện cho thấy RSV chiếm 51-78% các trường hợp nhập viện, phần lớn trẻ dưới 12 tháng tuổi. Đáng lo ngại, hơn 70% trẻ nhập viện do RSV là trẻ sinh đủ tháng, khỏe mạnh, không chỉ ở nhóm sinh non hay có bệnh nền. Trẻ mắc RSV còn phải đối mặt với di chứng lâu dài như thở khò khè, hen suyễn, suy giảm chức năng phổi, ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và trí tuệ.

Với người cao tuổi, nhiễm trùng do RSV thường dẫn đến nằm viện kéo dài, chăm sóc hồi sức tích cực, tăng tử vong từ 12-18%. Về lâu dài, RSV có thể góp phần vào sự phát triển xơ vữa động mạch tăng nguy cơ suy tim, nhồi máu cơ tim, đột quỵ và suy giảm chức năng hô hấp. Trong khi đó, miễn dịch tự nhiên sau khi nhiễm RSV không bền vững, 2 trong số 3 người trưởng thành từng nhiễm có nguy cơ tái nhiễm bệnh chỉ trong vòng 8 tháng.

Một trong những lô vắc xin RSV đầu tiên về đến hệ thống kho lạnh đạt chuẩn GSP theo tiêu chuẩn quốc tế của VNVC

Ảnh: Mộc Thảo

Theo BS.CKII Nguyễn Bá Mỹ Nhi, Giám đốc Trung tâm Sản phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, ở giai đoạn mang thai, người phụ nữ có nhiều thay đổi về sinh lý và miễn dịch nên rất dễ mắc các bệnh truyền nhiễm. Nghiên cứu cho thấy thai phụ nhiễm RSV tăng nguy cơ viêm phổi, tiền sản giật, sinh non trước 37 tuần so với những người không nhiễm virus. Trẻ sinh non bị nhiễm RSV có nguy cơ tử vong do virus cao gấp ba lần so với trẻ sinh đủ tháng đồng thời tỷ lệ nhập viện, phải hồi sức và suy hô hấp cũng cao hơn.

Hiện VNVC đang triển khai tiêm vắc xin RSV ở hơn 240 trung tâm tiêm chủng trên cả nước

Ảnh: Mộc Thảo

Vắc xin RSV được các tổ chức y khoa trên thế giới như CDC Mỹ, Hội Sản phụ khoa Mỹ (ACOG) và các thử nghiệm lâm sàng đánh giá và chứng minh an toàn cho cả mẹ và thai nhi. Các tác dụng phụ được báo cáo thường nhẹ, tương tự như các loại vắc xin khác dành cho người lớn như đau tại chỗ tiêm hoặc sốt nhẹ.

"Tiêm vắc xin RSV trong giai đoạn thai kỳ từ tuần 24-36 có thể truyền miễn dịch thụ động từ mẹ sang con, giúp trẻ phòng ngừa hiệu quả các bệnh do RSV gây ra trong 6 tháng đầu đời. Điều này góp phần giảm trẻ sơ sinh nhập viện, tử vong, giảm gánh nặng điều trị cho gia đình và xã hội", bác sĩ Mỹ Nhi cho biết thêm.

Theo Thục An/Thanh Niên

https://thanhnien.vn/viet-nam-co-vac-xin-phong-viem-phoi-viem-phe-quan-do-virus-rsv-185250927202129496.htm