Bà Tô Thị Thu Hương, Giám đốc NEAC phát biểu khai mạc Hội thảo. Ảnh: VGP/DA

Hội thảo được tổ chức trong bối cảnh pháp luật về công chứng đã tạo hành lang pháp lý cho công chứng điện tử và Nghị định 23/2025/NĐ-CP của Chính phủ vừa ban hành về chữ ký điện tử và dịch vụ tin cậy đã thiết lập khung pháp lý đầy đủ cho các dịch vụ tin cậy (chữ ký số, chứng thực thông điệp dữ liệu, cấp dấu thời gian, dịch vụ gửi - nhận dữ liệu bảo đảm…). Những quy định mới này là cầu nối quan trọng tạo nền tảng pháp lý để công chứng điện tử vận hành hiệu quả, đảm bảo mọi văn bản công chứng điện tử có giá trị pháp lý ngang với văn bản giấy.

Nền tảng để bảo đảm niềm tin trong các giao dịch điện tử

Phát biểu khai mạc hội thảo, bà Tô Thị Thu Hương, Giám đốc Trung tâm Chứng thực điện tử quốc gia (NEAC) cho hay: "Hiện nay, khi đến bất kỳ trạm xăng hay cửa hàng nào, chúng ta đều thấy dịch vụ hóa đơn điện tử và kèm theo đó là chữ ký số. Ngành thuế đã áp dụng chữ ký số rất sớm trong hóa đơn điện tử; đã có hơn 8 tỷ hóa đơn điện tử được phát hành, đồng nghĩa với 8 tỷ chữ ký số của chúng tôi được tích hợp".

Giám đốc NEAC cho biết thêm, trong 8 tháng năm 2025, số lượng chứng thư chữ ký số được cấp ra gần gấp đôi cả quãng thời gian trước đây cộng lại. Cụ thể, hết tháng 12/2024 số lượng chứng thư chữ ký số được cấp ra là 11 triệu, đến tháng 8/2025 con số này đã đạt 22 triệu. Điều này cho thấy công cụ phục vụ giao dịch điện tử đang phát triển rất nhanh.

Trong kỷ nguyên mà dữ liệu trở thành tài nguyên mới và giao dịch số trở nên phổ biến, việc bảo đảm niềm tin số là điều kiện tiên quyết. Tại Việt Nam, NEAC xác định, chữ ký số và các dịch vụ tin cậy không chỉ là công cụ kỹ thuật, mà còn là nền tảng để bảo đảm niềm tin trong các giao dịch điện tử, định hình kinh tế số, chính phủ số và xã hội số...

Phó Chủ tịch điều hành Hiệp hội Công chứng viên Việt Nam Nguyễn Thị Thơ khẳng định, công chứng được coi là "dịch vụ tư pháp phòng ngừa", góp phần bảo đảm an toàn pháp lý cho các giao dịch dân sự, thương mại, bất động sản. Khi được chuyển đổi sang môi trường số, công chứng không chỉ giữ vững sứ mệnh phòng ngừa tranh chấp mà còn trở thành cầu nối quan trọng trong việc bảo đảm tính xác thực, tính toàn vẹn của hợp đồng, giao dịch điện tử.

Phó Chủ tịch điều hành Hiệp hội Công chứng viên Việt Nam Nguyễn Thị Thơ phát biểu tại Hội thảo. Ảnh: VGP/DA

Trong tiến trình đó, chữ ký số và dịch vụ tin cậy chính là hạ tầng pháp lý - kỹ thuật thiết yếu, giúp công chứng viên có thể xác định nhân thân, năng lực hành vi, tính tự nguyện, tính hợp pháp của giao dịch trong môi trường trực tuyến với mức độ bảo đảm tương đương, thậm chí cao hơn so với phương thức truyền thống.

Tuy nhiên, theo bà Nguyễn Thị Thơ, để triển khai thành công công chứng điện tử, chúng ta đang đứng trước nhiều thách thức như cơ chế pháp lý cần tiếp tục được hoàn thiện, đồng bộ với Luật Công chứng 2024, Luật Giao dịch điện tử 2023 và các văn bản liên quan; hạ tầng kỹ thuật phải bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng ở cấp độ cao; năng lực tiếp cận công nghệ và sự đồng thuận của đội ngũ công chứng viên, tổ chức hành nghề công chứng trên toàn quốc cũng cần được chú trọng.

Phó Chủ tịch điều hành Hiệp hội Công chứng viên Việt Nam mong muốn, Hội thảo là dịp để trao đổi, đánh giá, chia sẻ kinh nghiệm về việc ứng dụng các giải pháp công nghệ hiện đại, nhất là chữ ký số, dấu thời gian và các dịch vụ tin cậy, nhằm từng bước hình thành hệ thống công chứng điện tử thống nhất, an toàn và hiệu quả.

Tạo khung pháp lý để công chứng điện tử vận hành hiệu quả

Tại hội thảo, đại diện NEAC đã làm rõ giá trị pháp lý cũng như vai trò của các dịch vụ chữ ký số và dịch vụ tin cậy này trong hoạt động công chứng điện tử, qua đó hỗ trợ công chứng viên tiếp cận và áp dụng đúng quy định pháp luật...

Phân tích về những tồn tại, khó khăn trong chuyển đổi số công chứng, triển khai công chứng điện tử, ông Đào Duy An, Tổng Thư ký Hiệp hội Công chứng viên Việt Nam cho biết, hiện nay khung pháp lý tuy đã có nhưng chưa thực sự đầy đủ và đồng bộ, hạ tầng công nghệ và cơ sở dữ liệu chưa đồng bộ, vấn đề công nghệ bảo mật và tiêu chuẩn kỹ thuật cũng còn nhiều hạn chế.

Bên cạnh đó, nhiều công chứng viên, nhân viên văn phòng chưa quen sử dụng nền tảng số; có tâm lý e ngại rủi ro pháp lý khi công chứng online. Tâm lý "cầm bản giấy đóng dấu đỏ" mới là an toàn vẫn tồn tại đối với người dân và doanh nghiệp.

Theo ông Đào Duy An, mặc dù Luật Công chứng 2024 và nghị định hướng dẫn đã tạo nên cơ sở pháp lý căn bản, nhưng vẫn còn những "khoảng trống" cần được quy định bổ sung để hoàn thiện kịp thời.

Kiến nghị các giải pháp chuyển đổi số công chứng, ông Đào Duy An nhấn mạnh, cần tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý, quy định rõ ràng thẩm quyền và trình tự chuyển đổi giữa văn bản công chứng điện tử và văn bản giấy. Xây dựng cơ sở dữ liệu công chứng tập trung hoặc liên thông thống nhất toàn quốc với tiêu chuẩn dữ liệu chung và quy trình đồng bộ hóa chặt chẽ.

Các đại biểu chia sẻ ý kiến tại Hội thảo. Ảnh: VGP/DA

Ngoài ra, cần có quy định rõ về phạm vi dữ liệu được phép truy cập, thủ tục và trách nhiệm sử dụng dữ liệu để tạo thuận lợi cho công chứng và bảo đảm quyền riêng tư cá nhân.

Qua những tham luận, phân tích từ các đại biểu cho thấy, việc triển khai công chứng điện tử cần đi theo lộ trình mở rộng, trong đó công nghệ sẽ được sử dụng để đơn giản hóa thủ tục hành chính…

Theo Diệu Anh

https://baochinhphu.vn/vai-tro-cua-chu-ky-so-doi-voi-cong-chung-dien-tu-tai-viet-nam-10225091912531711.htm